Chăm sóc bệnh nhân sau thay van tim
Cách chăm sóc bệnh nhân sau thay van tim là một bước quan trọng trong giai đoạn hậu phẫu, quyết định kết quả điều trị thành công. Nhiều bệnh nhân vẫn còn băn khoăn về chế độ ăn uống sau phẫu thuật van tim hai lá để sớm trở lại cuộc sống bình thường và duy trì tuổi thọ của van nhân tạo.
1. Nguyên tắc chung khi chăm sóc bệnh nhân sau thay van tim
Cùng với kỹ thuật phẫu thuật van tim 2 lá và kinh nghiệm của phẫu thuật viên, việc chăm sóc bệnh nhân sau mổ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe. Bản thân cuộc phẫu thuật van tim 2 lá không chữa khỏi bệnh hoàn toàn, vì vậy quá trình chăm sóc sau đó càng trở nên quan trọng.
Thuốc chống đông là chỉ định bắt buộc suốt đời nếu bệnh nhân được thay van 2 lá. Vai trò chính của thuốc là dự phòng sự hình thành các cục huyết khối tại van nhân tạo. Cục máu đông có thể gây tắc mạch, đặc biệt khi di chuyển đến các mạch máu nhỏ. Nhồi máu cơ tim và đột quỵ do thiếu máu não là hai trong số nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng.
Chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật có vai trò hết sức quan trọng. (Nguồn: Shutterstock)
Nếu cục máu đông hình thành và lớn dần, nó có thể cản trở hoạt động của van, dẫn đến đột tử. Ngược lại, nếu dùng thuốc chống đông quá liều, chức năng đông máu của cơ thể sẽ bị rối loạn, gây ra nguy cơ chảy máu. Bệnh nhân có thể gặp các biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết não hoặc xuất huyết nội tạng. Ngoài việc tuân thủ dùng thuốc chống đông đều đặn, bệnh nhân cần tái khám định kỳ để kiểm tra chỉ số INR (International Normalized Ratio), phản ánh chức năng đông máu, để bác sĩ điều chỉnh liều thuốc phù hợp.
Các dấu hiệu nguy hiểm cần tái khám ngay:
- Đại tiện ra máu tươi hoặc phân đen.
- Chảy máu cam hoặc chảy máu chân răng tự nhiên.
- Xuất hiện nhiều vết bầm tím trên da.
- Đi tiểu ra máu.
- Ở phụ nữ, kinh nguyệt ra nhiều và kéo dài.
- Đau ngực.
- Khó thở.
- Hạn chế vận động.
Sau phẫu thuật, ngoài việc dùng thuốc chống đông, nếu gặp bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, bệnh nhân cần đến cơ sở y tế để được khám và điều trị. Việc tự ý dùng thuốc khi đang sử dụng thuốc chống đông là rất nguy hiểm.
Chế độ ăn uống hợp lý cũng đóng vai trò quan trọng, quyết định chất lượng cuộc sống và nguy cơ biến chứng. Bệnh nhân nên có chế độ ăn cân bằng, đầy đủ dinh dưỡng, đồng thời hiểu rõ những thực phẩm nên và không nên dùng sau phẫu thuật van 2 lá.
Bệnh nhân cần xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp sau khi phẫu thuật. (Nguồn: Shutterstock)
2. Ăn gì sau phẫu thuật van tim hai lá?
Nguyên tắc cơ bản khi chăm sóc người bệnh phẫu thuật van tim 2 lá là cung cấp chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, đáp ứng nhu cầu hàng ngày, đồng thời hạn chế một số loại thực phẩm đặc biệt. Các loại thức ăn nên bổ sung bao gồm:
- Vitamin và chất xơ: Táo bón là tình trạng thường gặp sau phẫu thuật, đặc biệt là phẫu thuật van tim hai lá. Do đó, việc bổ sung chất xơ và vitamin là rất quan trọng. Các loại rau xanh, hoa quả là nguồn cung cấp dồi dào. Ngoài ra, hai nhóm chất này còn giúp thúc đẩy quá trình hồi phục và phòng ngừa các biến chứng tim mạch.
- Chất béo không bão hòa: Bệnh nhân phẫu thuật van tim 2 lá cần được dự phòng các bệnh lý tim mạch khác, bao gồm cả xơ vữa động mạch. Chất béo là một phần không thể thiếu trong khẩu phần ăn, cung cấp năng lượng cho cơ thể. Thay thế chất béo no bằng chất béo không bão hòa là cách tốt để cân bằng giữa việc cung cấp năng lượng và giảm lượng cholesterol trong máu. Các loại thực phẩm giàu chất béo không bão hòa bao gồm dầu thực vật, hạnh nhân, quả óc chó.
- Chất đạm: Đây là một trong ba nhóm chất cơ bản cần thiết cho cơ thể. Nếu chọn bổ sung đạm từ động vật, nên ưu tiên thịt nạc và bỏ mỡ để giảm cholesterol. Tương tự, nếu uống sữa, nên chọn sữa không béo.
Nên ưu tiên bổ sung chất đạm từ thịt nạc bỏ mỡ để giảm nồng độ cholesterol trong máu. (Nguồn: Shutterstock)
3. Những loại thực phẩm không nên sử dụng sau khi phẫu thuật van tim 2 lá
Sau phẫu thuật van tim 2 lá, bệnh nhân nên tránh một số loại thực phẩm sau:
- Muối: Các món ăn nhiều muối như mắm, dưa cà, đồ hộp không nên có trong thực đơn. Tiêu thụ quá nhiều muối làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, gây thêm áp lực cho tim.
- Chất bột đường: Nên hạn chế thực phẩm chứa nhiều bột đường vì chúng có thể làm tăng cholesterol trong máu, tương tự như chất béo bão hòa từ động vật. Đồ uống có ga, bánh ngọt, kẹo, mứt nên được hạn chế.
- Chất béo bão hòa: Nhóm chất này thường có trong mỡ động vật, làm tăng cholesterol và gây xơ vữa động mạch. Chất béo bão hòa có nhiều trong đồ ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh như hamburger, pizza, mì gói.
- Thức uống chứa cồn: Các nghiên cứu khuyến cáo không nên uống quá 2 ly rượu mỗi ngày. Tuy nhiên, bệnh nhân phẫu thuật van tim 2 lá nên ngừng hẳn các loại thức uống có cồn. Chúng là chất kích thích, có thể gây rối loạn nhịp tim, tăng nhịp tim và tạo áp lực lên van tim.
XEM THÊM
- Phẫu thuật sửa van tim: Những điều cần biết
- Chăm sóc sau phẫu thuật van tim
- Sau phẫu thuật van tim: Những dấu hiệu nào là bất thường?