Bệnh thiếu máu cơ tim là gì?
Tim được nuôi dưỡng bởi hệ thống động mạch vành. Nếu các động mạch này bị hẹp, tắc nghẽn sẽ làm giảm lưu lượng máu giàu dinh dưỡng và oxy đến nuôi cơ tim nên tình trạng này được gọi là bệnh thiếu máu cơ tim hay còn có tên gọi khác là bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ. Bệnh thiếu máu cơ tim có thể dẫn đến các cơn đau thắt ngực. Tình huống xấu nhất là mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn sẽ gây ra nhồi máu cơ tim có thể dẫn đến tử vong.
Triệu chứng của bệnh thiếu máu cơ tim
Trường hợp bệnh thiếu máu cơ tim thầm lặng, người bệnh không diễn đạt bất kỳ tín hiệu hay triệu chứng nào để có thể nhận mặt sớm. Và khi tình trạng tắc nghẽn động mạch vành trở nên trầm trọng hơn làm giảm mạnh lượng máu nuôi tim thì sẽ khởi đầu xuất hiện vài triệu chứng, điển hình nhất là đau thắt ngực trái lan sang cổ, hàm, vai và cánh tay trái đồng thời kèm theo 1 số biểu hiện:
- Khi hoạt động thể lực gắng sức sẽ cảm thấy khó thở, nặng ngực, xuất hiện cơn đau thắt ngực.
- Thường xuyên cảm thấy mệt mỏi.
- Có thể có tín hiệu buồn nôn và nôn nhưng không phải do ngộ độc thực phẩm.
- Ngoài ra, còn có một số triệu chứng khác như: toát mồ hôi lạnh, tim đập nhanh, trống ngực, chóng mặt…
Cần đặc biệt lưu ý: Nếu cơn đau thắt ngực kéo dài trên 30 phút, đây có thể là bộc lộ của hội chứng vành cấp (Đau ngực không ổn định, nhồi máu cơ tim có ST chệnh, nhồi máu cơ tim không ST chênh).
Nguyên nhân gây bệnh thiếu máu cơ tim
- Do có rối loàn lipid máu dẫn đến xơ vữa động mạch vành, đây là nguyên nhân hàng đầu.
- Có thương tổn thực thể động mạch vành.
- Viêm động mạch vành, viêm vòng vo nút động mạch.
- Tắc nghẽn mạch vành do cục máu đông vận động từ các mạch máu khác đến.
- Mất cân bằng giữa hai yếu tố: khả năng phân phối oxy cho cơ tim giảm (ví dụ: thiếu máu nặng) và nhu cầu dùng oxy của cơ tim nâng cao (hoạt động thể lực mạnh hay mắc 1 số bệnh lý như: tăng huyết áp, phì đại thất trái…).
Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch sớm (trước 55 tuổi), đột quỵ não, hút thuốc lá, nâng cao huyết áp, rối loạn lipid huyết, đái tháo đường, béo phì, ít vận động, hay căng thẳng…là những đối tượng dễ mắc thiếu máu cơ tim.
Điều trị bệnh thiếu máu cơ tim
Hiện nay, bệnh thiếu máu cơ tim vẫn chưa thể được chữa khỏi hoàn toàn nhưng đã tìm ra rộng rãi phương pháp có thể giúp ích trong việc cải thiện sức khỏe của người bệnh do giúp kiểm soát hiệu quả các triệu trứng và phòng đề phòng được các biến chứng nguy hiểm. Người bệnh được khuyến cáo hài hòa rộng rãi giải pháp như duy trì lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý, tuân thủ điều trị nội khoa. Và chỉ lúc điều trị nội khoa không đem lại hiệu quả như mong muốn, mới tiến hành can thiệp ngoại khoa.
Thuốc điều trị bệnh thiếu máu cơ tim
Với mục đích giảm các triệu chứng, ngăn phòng phòng ngừa các biến chứng và cải thiện chức năng tim, tùy vào thể trạng và mức độ bệnh của bệnh nhân mà có thể tiêu dùng 1 số thuốc:
- Nhóm chẹn beta giao cảm để giảm nhịp tim, giảm nhu cầu tiêu thụ oxy cơ tim.
- Nhóm nitrat, nhằm mục đích điều trị triệu chứng, giãn mạch vành, giảm đau thắt ngực.
- Nhóm thuốc nâng cao chuyển hóa, tăng phân phối oxy cho cơ tim: Trimethazidine, Nicorandil.
- Các thuốc ức chế aldosterone, thuốc lợi tiểu để hạ huyết áp và giúp giảm tình trạng phù.
Thay đổi lối sống
Chế độ ăn lành mạnh, ít béo, cholesterol và muối ăn, phân phối đủ chất xơ, vitamin, khoáng chất,…kết hợp mang việc tập luyện thể dục thường xuyên, đều đặn, vừa sức sẽ rất có lợi cho sức khỏe tim mạch.
Phẫu thuật và các phương pháp khác
Các phẫu thuật có thể được tiến hành trên bệnh nhân thiếu máu cơ tim bao gồm: nong mạch vành (đặt stent), mổ bắc cầu mạch vành, cấy máy tạo nhịp tim và/ hoặc máy khử rung tim…Và trong trường hợp, cơ tim bị tổn thương nghiêm trọng dẫn đến suy tim công đoạn cuối, có thể bệnh nhân phải được cấy, máy tái đồng bộ tim hoặc ghép tim.
Phòng tránh bệnh thiếu máu cơ tim
Thiết lập và duy trì lối sống lành mạnh:
- Chế độ ăn đủ dinh dưỡng, ít béo, ít muối ăn, bổ sung đủ lượng chất xơ, vitamin, khoáng chất cần phải có để duy trì một cơ thể khỏe mạnh.
- Tập luyện thể dục thường xuyên, đều đặn, vừa sức.
- Giảm stress.
- Khám sức khỏe định kỳ để có thể phát hiện bệnh sớm và điều trị (nếu có).
Bác sĩ chuyên khoa hai Nguyễn Hữu Ngọc Bệnh viện Chợ Rẫy
