Để điều trị kiểm soát tốt bệnh tăng huyết áp, ngoài việc tuân thủ dùng thuốc theo hướng dẫn khi khám bệnh thì việc thực hiện chế độ ăn và chế độ sinh hoạt góp phần đáng kể việc điều trị bệnh tăng huyết áp hiệu quả, phòng ngừa được biến chứng do tăng huyết áp, đem lại chất lượng cuộc sống có sức khoẻ, hạnh phúc và tuổi thọ cho mọi người.
1. Huyết áp là gì? Thế nào là tăng huyết áp?
Khi tim co bóp, máu sẽ được bơm và ép vào thành mạch làm thành mạch căng ra. Số đo lực ép vào thành động mạch khi máu được tim bơm vào động mạch là huyết áp tâm thu . Sau khi co bóp tim sẽ dãn ra và thành động mạch sẽ trở về trạng thái ban đầu, số đo lực ép của máu trong động mạch vào thành động mạch vào thời điểm này là huyết áp tâm trương .
Theo Tổ chức y tế thế giới huyết áp bình thường đo ở cánh tay là < 120/80 mmHg. Đây là huyết áp trung bình bình thường đối với người lớn. (Vì huyết áp liên tục thay đổi theo thời gian, trạng thái tâm sinh lý và nhiều yếu tố khác).
Huyết áp thay đổi trong những điều kiện nhất định là chuyện bình thường, nhưng chỉ trong giới hạn nhất định. Tăng huyết áp là khi huyết áp của bạn thường xuyên tăng hơn mức bình thường cả lúc tim co bóp (tâm thu), cũng như lúc tim dãn ra (tâm trương). Huyết áp được xem là tăng khi 140/90 mmHg sau đó lặp đi lặp lại nhiều lần.
Việc chẩn đoán bệnh THA không nên chỉ qua một lần khám, nếu thấy huyết áp tăng bệnh nhân cần được theo dõi và khám lại để khẳng định có THA hay không.
Tăng huyết áp gây ra các bệnh lý tim mạch
2. Chế độ sinh hoạt của bệnh nhân tăng huyết áp
2.1 Tập luyện thể dục thể thao
Các nhà tim mạch hàng đầu thế giới đã khẳng định rằng tập thể dục, rèn luyện sức khỏe là một trong những phương pháp chữa bệnh tăng huyết áp hữu hiệu không dùng thuốc. Cơ sở sinh lý của rèn luyện sức khoẻ ở bệnh nhân tăng huyết áp là điều hòa lượng cholesterol máu, kìm chế xơ vữa động mạch , làm giãn và tăng tính đàn hồi của các mạch máu trong các cơ hoạt động và giảm sức cản máu ngoại biên - kết quả là giảm huyết áp. Luyện tập cần kiên trì, 2-3 tháng tập luyện thường xuyên huyết áp mới bắt đầu giảm dần xuống.
Chương trình tập luyện ở bệnh nhân tăng huyết áp mang tính cá nhân, tuổi tác, phụ thuộc vào mức độ tăng huyết áp và các yếu tố khác. Đi bộ nhanh và chạy sức khỏe là phương pháp hữu hiệu làm giảm huyết áp ở những bệnh nhân trẻ, có biểu hiện tăng huyết áp độ nhẹ độ I, II. Tùy theo tình trạng sức khỏe có thể tập: đi bộ nhanh, chạy bước nhỏ, hay tập luân phiên giữa đi bộ nhanh và chạy bước nhỏ. Nguyên tắc tập luyện chung là thường xuyên, liên tục và nâng dần tốc độ hoặc thời gian tập.
2.2 Phương pháp đi bộ nhanh
Tùy theo tình trạng sức khỏe, người bệnh có thể đi bộ nhanh với tốc độ khác nhau. Do cường độ vận động trong đi bộ nhanh thấp hơn so với chạy, nên tập hằng ngày, thời gian tập mỗi buổi 40-60 phút là đạt hiệu quả tốt. Khi đi bộ nhanh đã trở thành quen thuộc và không khó nhọc nữa thì cần phải tăng dần cường độ vận động bằng cách chuyển sang chạy bước nhỏ để đạt được sức căng nhất định về thể lực và duy trì được hiệu quả tập luyện.
2.3 Phương pháp chạy
Đối với những người bệnh mới bắt đầu tập chạy, những buổi đầu tiên cần chạy với cường độ (tốc độ) thấp để cơ thể có thời gian thích ứng dần. Giai đoạn này thường kéo dài khoảng 8-12 tuần. Trong thời gian này có thể áp dụng phương pháp tập luân phiên giữa đi bộ nhanh và chạy. Ví dụ, 50m đi bộ nhanh + 50m chạy, buổi tập sau 100m đi bộ nhanh + 100m chạy... cho đến khi cơ thể có thể duy trì được chạy liên tục. Trong lúc chạy sức khỏe, tần số tim người tăng huyết áp không được vượt quá 180 trừ đi số tuổi, ví dụ người 60 tuổi thì khi tập tần số tim không được vượt quá 180 - 60 = 120 nhịp/phút. Tốc độ chạy khoảng 7-8 km/giờ tùy theo trạng thái sức khỏe. Tần số tim có thể đạt khoảng 120-130 nhịp/phút trong khi tập luyện và cảm thấy không mệt, không khó chịu.
Tập luyện nên bắt đầu từ từ, cho ta cảm giác dễ chịu và tăng dần thời gian chạy đến 20-30 phút/buổi. Để đạt được hiệu quả tốt, cần phải tập chạy thường xuyên 3-4 buổi/tuần, cách ngày.
Chú ý, những bệnh nhân có huyết áp tăng quá 160/90mmHg thì tập luyện phải kết hợp với dùng thuốc hạ huyết áp (uống thuốc trước khi tập 15-30 phút).
Duy trì việc chạy bộ thường xuyên 3-4 buổi/tuần
2.4 Phương pháp tập trên xe đạp lực kế
Phương pháp tập trên xe đạp lực kế rất tiện lợi vì có thể mua xe đạp lực kế và tự tập tại nhà, tập luyện không phụ thuộc vào thời tiết, tránh được cảm giác ngại tập.
Phương pháp này đặc biệt tốt đối với người cao tuổi, khi có vấn đề về xương khớp không phù hợp với đi bộ hoặc chạy. Nó làm giảm ảnh hưởng của trọng lượng cơ thể lên đầu gối. Dễ tập, điều chỉnh chính xác cường độ vận động (số vòng đạp xe trong một phút, độ nặng khi đạp) và thời gian đạp xe.
Để tránh cảm giác đơn điệu khi tập, nên tập có mở nhạc kèm theo.
Với những bệnh nhân tăng huyết áp độ III (trên 180/110mmHg) thì cần phải kiểm soát được huyết áp bằng việc dùng thuốc, sau đó mới tiến hành chương trình tập luyện bằng các bài tập đi bộ tốc độ 3-5km/giờ, 20-30 phút/buổi, kết hợp tập các bài tập thở. Sau một số tuần có thể tăng tốc độ hoặc quãng đường đi bộ. Khi có biểu hiện suy tim thì chống chỉ định hoàn toàn với tập luyện cường độ cao, bệnh nhân chỉ đi dạo, hít thở không khí trong lành, tập thể dục nhẹ nhàng.
3. Tại sao thức khuya lại dẫn đến huyết áp cao?
Các nghiên cứu đã cho thấy có mối liên quan giữa cao huyết áp và thiếu ngủ . Thông thường giấc ngủ đảm bảo 6-8 giờ / đêm thì tim có thời gian nghỉ ngơi, thần kinh có thể điều hòa hormone trong cơ thể để đảm bảo huyết áp mức bình thường, khỏe mạnh. Vì vậy nếu số giờ ngủ ít hoặc chất lượng giấc ngủ kém sẽ làm tăng áp lực lên tim. Đây là lý do vì sao, khi bạn thức, tim đập nhanh hơn để đưa máu đi khắp cơ thể. Khi ngủ, cơ thể không đòi hỏi lưu lượng máu nhiều, do đó, nhịp tim chậm và tim được nghỉ ngơi nhiều hơn.
Không có thời gian nghỉ ngơi nhiều, tim sẽ bị mệt. Do tim phải hoạt động nhiều, huyết áp có thể tăng. Bởi vì, huyết áp là áp lực của máu tác động vào thành mạch, ảnh hưởng bởi lực co bóp của cơ tim. Như vậy, ở những người ít ngủ, thiếu ngủ, thường xuyên phải thức, tim và hệ mạch máu phải hoạt động nhiều hơn nên dễ gây ra các rối loạn hoạt động của hệ tim mạch dẫn đến bệnh tăng huyết áp. Mặt khác, huyết áp không chỉ bị ảnh hưởng bởi bản thân thành mạch máu mà còn chịu tác động từ các hệ thần kinh.
- Khám với bác sĩ chuyên khoa Nội Tim Mạch
- Được thực hiện một số xét nghiệm đánh giá chức năng các cơ quan. Tùy vào gói cơ bản hay nâng cao thì khách hàng được thực hiện các kỹ thuật khác nhau.
