Cao huyết áp nguyên phát chiếm 95% các ca tăng huyết áp, thường không rõ nguyên nhân. Các yếu tố nguy cơ bao gồm tuổi già, di truyền, tiểu đường, béo phì và tiêu thụ nhiều muối. Bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, nên cần khám sức khỏe định kỳ. Phòng ngừa bằng chế độ ăn uống lành mạnh, giảm muối, tập thể dục, không hút thuốc, hạn chế rượu bia và giảm căng thẳng.

Cao Huyết Áp Nguyên Phát: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Phòng Ngừa

Cao huyết áp nguyên phát, chiếm tới 95% các trường hợp tăng huyết áp, thường không rõ nguyên nhân cụ thể và liên quan đến nhiều yếu tố nguy cơ. Việc kiểm soát huyết áp là vô cùng quan trọng để phòng ngừa các biến chứng tim mạch nguy hiểm. (Tham khảo: ACC/AHA guidelines)

1. Cao Huyết Áp Nguyên Phát Là Gì?

• Cao huyết áp nguyên phát (vô căn): Tình trạng áp lực máu tăng cao trong quá trình tim bơm máu, gây áp lực lớn lên thành mạch và làm tăng gánh nặng cho tim. Đây là loại tăng huyết áp phổ biến nhất.
• Nguyên nhân: Không xác định được nguyên nhân rõ ràng, chiếm phần lớn (95%) số ca tăng huyết áp. Các yếu tố nguy cơ được cho là có liên quan.
• Đối tượng: Thường gặp ở người trong độ tuổi 40-50 trở lên, nhưng ngày càng có xu hướng trẻ hóa.

2. Nguyên Nhân Cao Huyết Áp Nguyên Phát

Các nhà nghiên cứu chưa thể xác định chính xác nguyên nhân gây cao huyết áp nguyên phát, nhưng đã xác định được một số yếu tố nguy cơ có liên quan mật thiết:

• Tuổi già: Khi tuổi tác tăng lên, mạch máu dần mất đi độ đàn hồi, trở nên cứng hơn, dẫn đến tăng huyết áp. Theo thời gian, nguy cơ cao huyết áp nguyên phát tăng lên đáng kể. (Nguồn: AHA Journals)
• Di truyền: Tiền sử gia đình có người bị cao huyết áp làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng, thậm chí ở trẻ em và thanh thiếu niên. (Nguồn: PubMed)
• Đái tháo đường và béo phì: Lối sống không lành mạnh, chế độ ăn uống không cân đối và ít vận động làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường và béo phì. Cả hai bệnh này đều làm tăng nguy cơ cao huyết áp.
• Tiêu thụ quá nhiều muối: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chỉ ra rằng tiêu thụ quá nhiều muối có liên quan mật thiết đến gần 1/3 số ca tăng huyết áp. Muối làm tăng khả năng giữ nước của cơ thể, dẫn đến tăng huyết áp. (Nguồn: WHO)

3. Triệu Chứng Bệnh Tăng Huyết Áp Nguyên Phát

• Thường không có triệu chứng rõ ràng: Đây là lý do tại sao cao huyết áp còn được gọi là 'kẻ giết người thầm lặng'. Nhiều người không biết mình bị bệnh cho đến khi bệnh tiến triển và gây ra biến chứng.
• Phát hiện khi khám sức khỏe định kỳ: Việc kiểm tra huyết áp thường xuyên là cách tốt nhất để phát hiện sớm bệnh.
• Một số dấu hiệu có thể gặp (nhưng không phải ai cũng có):
  • Đau đầu âm ỉ, chóng mặt.
  • Tức ngực.
  • Chảy máu cam nhiều hơn bình thường.
  • Tiểu máu.
  • Thay đổi thị giác.

Lưu ý: Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy đi khám bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

4. Phòng Ngừa Bệnh Tăng Huyết Áp Nguyên Phát

Để phòng ngừa cao huyết áp nguyên phát, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Chế độ dinh dưỡng khoa học:
  • Ăn nhiều rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.
  • Chọn thực phẩm ít chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa.
  • Bổ sung kali từ các nguồn như chuối, khoai lang, rau xanh.
  • Tránh đồ ăn nhiều dầu mỡ, muối, đường, đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn.
• Giảm muối: Duy trì lượng natri dưới 1500mg/ngày. Đọc kỹ nhãn thực phẩm để kiểm tra hàm lượng natri.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Kiểm soát cân nặng và tránh thừa cân, béo phì. Tính chỉ số BMI (Body Mass Index) để biết bạn có đang ở cân nặng khỏe mạnh hay không.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần. Chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe và sở thích của bạn, như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe.
• Không hút thuốc, hạn chế rượu bia: Hút thuốc và uống nhiều rượu bia làm tăng nguy cơ cao huyết áp và các bệnh tim mạch khác.
• Giảm căng thẳng: Tìm cách giảm căng thẳng trong cuộc sống. Thư giãn, tập yoga, thiền, hoặc tham gia các hoạt động giải trí.
• Theo dõi huyết áp tại nhà: Sử dụng máy đo huyết áp tại nhà để theo dõi huyết áp thường xuyên. Ghi lại kết quả và thông báo cho bác sĩ.
• Uống thuốc đều đặn theo chỉ định của bác sĩ: Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc cao huyết áp, hãy uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Không tự ý ngừng thuốc hoặc thay đổi liều lượng.

Cao huyết áp không kiểm soát có thể dẫn đến các biến chứng tim mạch nghiêm trọng như tai biến mạch máu não (đột quỵ), suy tim, bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim và bệnh thận. Việc phòng ngừa và kiểm soát cao huyết áp là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Trung tâm Tim mạch: Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về sức khỏe tim mạch, hãy đến khám tại Trung tâm Tim mạch uy tín. Trung tâm Tim mạch thường có đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại và cung cấp các dịch vụ chẩn đoán và điều trị toàn diện.

Gói khám tăng huyết áp: Đăng ký gói khám tăng huyết áp để kiểm tra sức khỏe định kỳ và tầm soát các nguy cơ tiềm ẩn của bệnh. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp bạn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.