Khó Thở Khi Ngủ: Tổng Quan và Những Điều Cần Biết
Khó thở khi ngủ là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Tình trạng này không chỉ gây ra sự mệt mỏi vào ban ngày mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm khác nếu không được điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về chứng khó thở khi ngủ, nguyên nhân, triệu chứng và những điều cần biết để bảo vệ sức khỏe của bạn.
1. Khó Thở Khi Ngủ
- Khó thở khi ngủ là một chứng rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng, trong đó phổ biến nhất là hội chứng ngưng thở khi ngủ (Obstructive Sleep Apnea - OSA). Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), OSA là tình trạng đường thở bị tắc nghẽn lặp đi lặp lại trong khi ngủ, làm gián đoạn quá trình hô hấp bình thường.
- Nguyên nhân: Các cơ ở vùng cổ họng thư giãn quá mức, gây tắc nghẽn đường thở. Điều này làm cho không khí khó lưu thông vào phổi, dẫn đến giảm nồng độ oxy trong máu. Theo Mayo Clinic, các yếu tố như thừa cân, béo phì, tuổi tác, giới tính (nam giới có nguy cơ cao hơn) và cấu trúc đường thở bất thường có thể làm tăng nguy cơ mắc OSA.
- Triệu chứng nghi ngờ:
- Quá buồn ngủ vào ban ngày: Đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của OSA. Việc gián đoạn giấc ngủ vào ban đêm khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải và khó tập trung vào ban ngày.
- Ngáy to: Tiếng ngáy lớn và thường xuyên là một dấu hiệu cảnh báo OSA. Tuy nhiên, không phải ai ngáy cũng bị OSA.
- Miệng khô, đau họng khi ngủ dậy: Tình trạng này xảy ra do bạn phải thở bằng miệng trong khi ngủ để bù đắp cho việc tắc nghẽn đường thở.
- Đau đầu buổi sáng, khó tập trung, thay đổi tâm trạng: Thiếu oxy lên não trong khi ngủ có thể gây ra đau đầu, khó tập trung và các vấn đề về tâm trạng như cáu kỉnh, lo lắng hoặc trầm cảm.
- Huyết áp cao: OSA có liên quan mật thiết đến tăng huyết áp. Các đợt ngưng thở lặp đi lặp lại có thể làm tăng huyết áp và gây áp lực lên tim mạch.
- Đổ mồ hôi ban đêm: Tình trạng này có thể xảy ra do cơ thể phải làm việc vất vả hơn để duy trì hô hấp trong khi ngủ.
- Giảm ham muốn tình dục: OSA có thể ảnh hưởng đến hormone và chức năng tình dục, dẫn đến giảm ham muốn.
2. Nguyên Nhân Khó Thở Khi Ngủ
- Thở khò khè khi ngủ xảy ra do tắc nghẽn đường thở khi các cơ phía sau cổ họng giãn quá mức. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), các yếu tố nguy cơ khác bao gồm tiền sử gia đình mắc OSA, hút thuốc lá và sử dụng rượu bia.
- Các cơ liên quan: Mặt sau vòm miệng, mảnh mô tam giác (lưỡi gà), lưỡi. Khi các cơ này thư giãn quá mức, chúng có thể che lấp đường thở và gây ra tắc nghẽn.
- Hậu quả: Hẹp đường thở, giảm lượng oxy trao đổi giữa phổi và máu, tăng CO2 trong máu. Tình trạng này có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác như bệnh tim mạch, đột quỵ và tiểu đường.
- Cơ chế: Não bộ nhận biết tình trạng thiếu oxy và đánh thức người bệnh để mở lại đường thở. Điều này thường diễn ra rất nhanh chóng, khiến người bệnh không nhớ được.
- Biểu hiện: Thức giấc khó thở, khịt mũi, nghẹt thở, thở khò khè, lặp lại nhiều lần trong đêm. Những biểu hiện này có thể gây ra sự khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bạn.
- Ảnh hưởng: Giảm chất lượng giấc ngủ sâu, gây buồn ngủ vào ban ngày. Việc thiếu ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng đến năng suất làm việc, khả năng tập trung và tăng nguy cơ tai nạn giao thông.
3. Kết Luận
- Khó thở khi ngủ là tình trạng gián đoạn hơi thở trong lúc ngủ, ảnh hưởng đến nhiều đối tượng khác nhau. Theo Hội Tim Mạch Học Việt Nam, việc chẩn đoán và điều trị sớm OSA có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
- Khuyến cáo: Nên đến gặp bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường để được tư vấn và điều trị kịp thời. Các phương pháp điều trị OSA có thể bao gồm sử dụng máy thở CPAP (Continuous Positive Airway Pressure), thiết bị nha khoa hoặc phẫu thuật.
Nguồn tham khảo: