Đau thắt ngực không ổn định là tình trạng nguy hiểm do giảm lưu lượng máu đến tim, cần cấp cứu kịp thời. Triệu chứng gồm đau thắt ngực dữ dội, khó thở, đổ mồ hôi. Nguyên nhân thường do xơ vữa động mạch. Điều trị bằng thuốc, can thiệp mạch vành, phẫu thuật. Phòng ngừa bằng lối sống lành mạnh: bỏ thuốc lá, ăn uống khoa học, tập thể dục, giảm căng thẳng.

Đau Thắt Ngực Không Ổn Định: Hiểu Rõ và Ứng Phó

Đau thắt ngực không ổn định là một tình trạng nguy hiểm, cần được cấp cứu kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim và tử vong đột ngột. Theo thống kê, đau thắt ngực không ổn định chiếm tỷ lệ đáng kể trong các trường hợp nhập viện vì hội chứng mạch vành cấp, đòi hỏi sự can thiệp y tế nhanh chóng và hiệu quả (theo ACC.org).

1. Đau Thắt Ngực Không Ổn Định Là Gì?

• Định nghĩa: Đau thắt ngực không ổn định là một dạng của hội chứng mạch vành cấp, xảy ra khi có sự giảm đột ngột lưu lượng máu đến nuôi cơ tim. Tình trạng này thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của nhồi máu cơ tim và cần được xem là một trường hợp cấp cứu y tế (Nguồn: AHA Journals).
• Triệu chứng:
  • Đau thắt ngực: Cảm giác đau thắt, khó chịu ở ngực, có thể lan ra cánh tay (đặc biệt là cánh tay trái), cổ, vai, xương hàm. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội.
  • Khó thở: Do tim không nhận đủ oxy để hoạt động hiệu quả.
  • Buồn nôn: Có thể xảy ra do hệ thần kinh phản ứng với cơn đau và tình trạng thiếu oxy.
  • Đổ mồ hôi: Thường là mồ hôi lạnh, do cơ thể cố gắng phản ứng với tình trạng căng thẳng.
  • Kiệt sức: Cảm giác mệt mỏi, suy nhược.
  • Đặc điểm khác biệt: So với đau thắt ngực ổn định (xảy ra khi gắng sức), đau thắt ngực không ổn định thường:
    • Dữ dội hơn.
    • Kéo dài hơn (có thể trên 20 phút).
    • Xảy ra đột ngột, ngay cả khi nghỉ ngơi.
    • Tần suất và mức độ đau tăng dần.
• Nguyên nhân:
  • Xơ vữa động mạch: Nguyên nhân phổ biến nhất. Sự tích tụ mảng bám (cholesterol, chất béo, tế bào viêm) trong lòng động mạch làm hẹp lòng mạch, cản trở lưu lượng máu đến tim (Nguồn: Mayo Clinic).
  • Cục máu đông: Mảng xơ vữa bị nứt vỡ có thể dẫn đến hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn hoàn toàn hoặc một phần động mạch vành.
  • Co thắt động mạch vành: Hiếm gặp hơn, nhưng có thể xảy ra và gây thiếu máu cơ tim cục bộ.

2. Đau Thắt Ngực Không Ổn Định Có Nguy Hiểm Không?

• Mức độ nguy hiểm: Đau thắt ngực không ổn định là một tình trạng rất nguy hiểm vì:
  • Nguy cơ nhồi máu cơ tim: Tình trạng thiếu máu cơ tim kéo dài có thể dẫn đến hoại tử cơ tim, gây nhồi máu cơ tim cấp.
  • Tử vong đột ngột: Rối loạn nhịp tim nguy hiểm có thể xảy ra do thiếu máu cơ tim, dẫn đến tử vong đột ngột.
  • Di chứng lâu dài: Ngay cả khi được cứu sống, bệnh nhân có thể phải đối mặt với các di chứng như suy tim, rối loạn nhịp tim, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• Điều trị: Mục tiêu điều trị là giảm đau, ổn định tình trạng bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
  • Thay đổi lối sống:
    • Bỏ thuốc lá.
    • Chế độ ăn uống lành mạnh (ít chất béo bão hòa, cholesterol, muối; nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt).
    • Tập thể dục đều đặn (tham khảo ý kiến bác sĩ).
    • Giảm căng thẳng.
  • Dùng thuốc:
    • Nitroglycerin: Giãn mạch vành, giảm đau thắt ngực.
    • Thuốc chống kết tập tiểu cầu (aspirin, clopidogrel, ticagrelor): Ngăn ngừa hình thành cục máu đông.
    • Thuốc chống đông máu (heparin, enoxaparin): Ngăn ngừa cục máu đông lớn hơn.
    • Thuốc chẹn beta: Giảm nhịp tim, hạ huyết áp.
    • Thuốc ức chế men chuyển (ACEI) hoặc thuốc chẹn thụ thể angiotensin (ARB): Hạ huyết áp, bảo vệ tim.
    • Statin: Giảm cholesterol.
  • Can thiệp mạch vành:
    • Nong mạch vành và đặt stent: Mở rộng động mạch vành bị tắc nghẽn bằng bóng và đặt stent để giữ cho động mạch mở.
    • Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành (CABG): Tạo đường dẫn máu mới xung quanh đoạn động mạch vành bị tắc nghẽn.
  • Cấp cứu kịp thời: Khi có dấu hiệu đau thắt ngực không ổn định, cần:
    • Gọi cấp cứu ngay lập tức.
    • Nghỉ ngơi hoàn toàn.
    • Sử dụng nitroglycerin (nếu được bác sĩ chỉ định).
• Lưu ý:
  • Bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ về dùng thuốc và tái khám.
  • Ngay cả khi các triệu chứng đã giảm, nguy cơ tái phát vẫn còn, do đó cần duy trì lối sống lành mạnh và kiểm soát các yếu tố nguy cơ tim mạch.

3. Phòng Ngừa Đau Thắt Ngực Không Ổn Định Như Thế Nào?

• Thay đổi lối sống: Đây là biện pháp quan trọng nhất để phòng ngừa đau thắt ngực không ổn định và các biến chứng tim mạch.
  • Bỏ thuốc lá: Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây bệnh tim mạch.
  • Hạn chế rượu bia: Uống quá nhiều rượu bia có thể làm tăng huyết áp, tăng cholesterol và gây tổn thương tim.
  • Kiểm soát các bệnh lý nền:
    • Huyết áp cao: Cần kiểm soát huyết áp ở mức mục tiêu theo khuyến cáo của bác sĩ.
    • Cholesterol cao: Giảm cholesterol LDL (cholesterol xấu) và tăng cholesterol HDL (cholesterol tốt).
    • Tiểu đường: Kiểm soát đường huyết ổn định.
  • Chế độ ăn uống lành mạnh:
    • Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.
    • Hạn chế chất béo bão hòa, cholesterol, muối, đường.
  • Tập thể dục đều đặn:
    • Tập ít nhất 150 phút mỗi tuần với cường độ vừa phải hoặc 75 phút mỗi tuần với cường độ cao.
    • Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu chương trình tập luyện mới.
  • Giảm căng thẳng:
    • Tìm các biện pháp giảm căng thẳng hiệu quả như thiền, yoga, nghe nhạc, đọc sách.
  • Tiêm phòng cúm hàng năm: Cúm có thể gây ra các biến chứng tim mạch, đặc biệt ở những người có bệnh tim.

Thay đổi lối sống không bao giờ là quá muộn. Hãy bắt đầu ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe tim mạch của bạn! (Nguồn: timmachhoc.com)