Xét nghiệm hs-CRP là công cụ chẩn đoán sớm nguy cơ bệnh tim mạch, liên quan đến mức độ nghiêm trọng của nhồi máu cơ tim cấp. Nồng độ CRP cao làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch. Chỉ số hs-CRP đánh giá nguy cơ (thấp < 1.0 mg/L, trung bình 1.0 - 3.0 mg/L, cao > 3.0 mg/L). Ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp, nồng độ hs-CRP có xu hướng tăng, đạt đỉnh sau 48 giờ.

Xét nghiệm hs-CRP và bệnh tim mạch

Xét nghiệm protein phản ứng C độ nhạy cao (hs-CRP) là một phương pháp hữu ích giúp phát hiện sớm những người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Đặc biệt, mức độ nghiêm trọng của nhồi máu cơ tim cấp có liên quan mật thiết đến nồng độ hs-CRP trong máu.

1. Tìm hiểu về hs-CRP

1.1. Xét nghiệm hs-CRP là gì?

CRP (C-reactive protein), hay còn gọi là protein phản ứng C, là một protein thuộc nhóm Pentraxin được sản xuất bởi gan và giải phóng vào máu. Trong giai đoạn viêm cấp tính, gan có thể tăng cường sản xuất CRP, chiếm tới 20% khả năng tổng hợp protein của gan. Thông thường, cơ thể sản xuất khoảng 1-10mg CRP mỗi ngày. Tuy nhiên, trong giai đoạn viêm cấp, con số này có thể vượt quá 1g/ngày.

Nồng độ CRP tăng cao trong máu thường là dấu hiệu cảnh báo về tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể và có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch [^1^].

Ở người khỏe mạnh, nồng độ CRP trung bình trong máu thường không quá 1mg/L. Sự gia tăng nồng độ CRP phản ánh mức độ và hoạt động của mô viêm do các bệnh lý tiềm ẩn như nhồi máu cơ tim cấp, các bệnh ác tính, hoặc các bệnh viêm khớp dạng thấp.

Xét nghiệm hs-CRP (high-sensitivity C-reactive protein) là một xét nghiệm được sử dụng để định lượng protein phản ứng C trong máu ở nồng độ thấp. Mục đích của xét nghiệm này là đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch trong tương lai. Việc đo lường nồng độ hs-CRP mang lại nhiều lợi ích:

• Tính ổn định: Chỉ số hs-CRP tương đối ổn định trong ngày.
• Thời gian bán hủy dài: Khoảng 19 giờ, giúp phản ánh tình trạng viêm trong một khoảng thời gian nhất định.
• Đánh giá định lượng: Có thể đánh giá định lượng hs-CRP qua huyết tương tươi hoặc đông lạnh.
• Độ nhạy cao: Phát hiện được nồng độ CRP rất thấp.
• Chi phí hợp lý: Là một xét nghiệm tương đối kinh tế.

Hiện nay, xét nghiệm hs-CRP thường được thực hiện kết hợp với các xét nghiệm khác như cholesterol, HDL-c, LDL-c, triglycerides để đánh giá toàn diện nguy cơ mắc các bệnh tim mạch [^2^].

Xét nghiệm hs-CRP giúp chẩn đoán bệnh lý tim mạch.

1.2. Giá trị hs-CRP nói lên điều gì?

Những người có chỉ số hs-CRP cao thường có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn so với những người có chỉ số hs-CRP thấp. Mức độ nguy cơ phụ thuộc vào chỉ số hs-CRP cụ thể:

• Nguy cơ thấp: < 1.0 mg/L
• Nguy cơ trung bình: 1.0 - 3.0 mg/L
• Nguy cơ cao: > 3.0 mg/L

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những giá trị này chỉ là một phần trong toàn bộ quá trình đánh giá bệnh lý tim mạch. Các chỉ số khác như cholesterol, triglycerides, LDL-c và glucose cũng đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố chẩn đoán. Ngoài ra, một số yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch cũng cần được xem xét, bao gồm hút thuốc lá, mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp, tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch sớm, lối sống ít vận động, và chế độ ăn uống không lành mạnh [^3^].

2. Nồng độ hsCRP ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp

2.1. Xét nghiệm hs-CRP ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng tình trạng viêm có ảnh hưởng đáng kể đến sự hình thành và tiến triển của mảng xơ vữa động mạch, và có mối liên hệ chặt chẽ với bệnh lý xơ vữa động mạch và nhồi máu cơ tim cấp [^4^]. Do đó, protein phản ứng C (CRP) có giá trị trong việc chẩn đoán các bệnh lý tim mạch, đặc biệt là nhồi máu cơ tim cấp.

Xét nghiệm hs-CRP chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp.

2.2. Nồng độ hsCRP ở người bệnh nhồi máu cơ tim cấp

Để đánh giá nồng độ hs-CRP ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp, các nghiên cứu thường sử dụng quy trình sau:

Kỹ thuật thu thập số liệu

Mỗi bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp sẽ được lấy mẫu máu (2ml máu đông) để khảo sát nồng độ hs-CRP tại 3 thời điểm khác nhau:

• Lần 1: Ngay khi bệnh nhân nhập viện.
• Lần 2: Khoảng 48 giờ sau khi xảy ra nhồi máu cơ tim cấp.
• Lần 3: Vào ngày thứ 7 sau nhồi máu cơ tim cấp.

Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm khác như Troponin I, CK-MB, chụp X-quang tim phổi, điện tâm đồ, siêu âm tim để đánh giá toàn diện tình trạng bệnh.

Xử lý số liệu và vật liệu nghiên cứu

Các giá trị hs-CRP thu được từ mỗi nhóm bệnh nhân sẽ được tính trung bình. Nồng độ hs-CRP thường được biểu thị bằng đơn vị mg/L.

Kết quả nồng độ hs-CRP ở người bệnh nhồi máu cơ tim cấp

Kết quả từ các nghiên cứu cho thấy nồng độ hs-CRP ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp thường có xu hướng tăng lên sau khi phát bệnh:

• Khảo sát nồng độ hs-CRP lần 1: 8,96 ± 8,31 mg/L
• Khảo sát nồng độ hs-CRP lần 2: 33,12 ± 23,26 mg/L
• Khảo sát nồng độ hs-CRP lần 3: 17,56 ± 14,27 mg/L

Như vậy, nồng độ hs-CRP ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp có xu hướng tăng dần và đạt đỉnh điểm vào khoảng 48 giờ sau khi phát bệnh.

Kết luận: Dựa trên xét nghiệm hs-CRP, có thể tiên lượng được nguy cơ mắc các bệnh tim mạch ở người khỏe mạnh và đánh giá mức độ nghiêm trọng của nhồi máu cơ tim cấp. Tuy nhiên, để có kết quả chẩn đoán chính xác nhất và đưa ra phương hướng điều trị bệnh kịp thời và hiệu quả, cần kết hợp xét nghiệm hs-CRP với các phương pháp chẩn đoán và đánh giá khác.

Thông tin tham khảo: [^1^]: Medscape: C-Reactive Protein [^2^]: ACC.org: Understanding Your Cholesterol and Other Lipids [^3^]: AHA Journals: Risk Factors for Cardiovascular Disease [^4^]: ESC Cardio: Inflammation and Cardiovascular Disease