Tiểu Đường Thai Kỳ: Những Điều Mẹ Bầu Cần Biết
Ước tính có khoảng 2-5% phụ nữ mang thai mắc tiểu đường thai kỳ. Đây là tình trạng rối loạn đường huyết chỉ xuất hiện trong thời gian mang thai và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé. Việc phát hiện và kiểm soát tốt tiểu đường thai kỳ là vô cùng quan trọng.
Triệu Chứng Tiểu Đường Thai Kỳ
Một trong những khó khăn của tiểu đường thai kỳ là bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng. Nhiều mẹ bầu không hề biết mình mắc bệnh cho đến khi được xét nghiệm trong quá trình khám thai định kỳ.
Tuy nhiên, khi lượng đường trong máu tăng cao (tăng đường huyết), mẹ bầu có thể gặp một số triệu chứng sau:
- Khát nước: Cảm giác khát liên tục, uống nhiều nước hơn bình thường.
- Khô miệng: Miệng luôn cảm thấy khô và khó chịu.
- Đi tiểu thường xuyên: Tiểu nhiều lần trong ngày, đặc biệt là vào ban đêm.
- Mệt mỏi: Cảm thấy uể oải, thiếu năng lượng ngay cả khi đã nghỉ ngơi.
- Nhiễm trùng tái phát: Dễ bị nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm nấm âm đạo.
- Mờ mắt: Thị lực giảm sút, nhìn mờ.
Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy thông báo ngay cho bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn kịp thời.
Yếu Tố Nguy Cơ
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ:
- Chỉ số khối cơ thể (BMI) > 25: Thừa cân hoặc béo phì trước khi mang thai.
- Tiền sử sinh con > 4.5kg: Đã từng sinh con có cân nặng lớn.
- Tiền sử tiểu đường thai kỳ: Đã từng mắc tiểu đường trong lần mang thai trước.
- Tiền sử gia đình có người mắc tiểu đường: Có người thân (bố, mẹ, anh chị em ruột) mắc tiểu đường tuýp 2.
- Thuộc nhóm chủng tộc có nguy cơ cao: Một số chủng tộc như người Mỹ gốc Phi, người gốc Tây Ban Nha, người Mỹ bản địa và người Mỹ gốc Á có nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ cao hơn. (Theo https://www.cdc.gov/diabetes/basics/gestational.html)
Nếu bạn có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào, hãy thảo luận với bác sĩ để được tầm soát tiểu đường thai kỳ sớm.
Biến Chứng
Tiểu đường thai kỳ nếu không được kiểm soát tốt có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé:
- Đối với mẹ:
- Tiền sản giật: Tình trạng huyết áp cao và có protein trong nước tiểu, có thể gây nguy hiểm tính mạng cho cả mẹ và bé. (Theo https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/preeclampsia/symptoms-causes/syc-20355745)
- Nhau bong non: Nhau thai bị bong ra khỏi thành tử cung trước khi sinh, gây chảy máu và ảnh hưởng đến sự cung cấp oxy cho bé.
- Sinh non: Em bé được sinh ra trước tuần 37 của thai kỳ, có nguy cơ gặp nhiều vấn đề sức khỏe.
- Cần kích thích chuyển dạ: Do các biến chứng của tiểu đường thai kỳ, mẹ bầu có thể cần phải được kích thích chuyển dạ bằng thuốc.
- Tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2 sau sinh: Mẹ bầu từng mắc tiểu đường thai kỳ có nguy cơ cao phát triển thành tiểu đường tuýp 2 sau này.
- Đối với bé:
- Macrosomia (thai to): Lượng đường trong máu cao của mẹ truyền sang bé, khiến bé phát triển quá lớn, gây khó khăn cho quá trình sinh nở và tăng nguy cơ chấn thương.
- Chấn thương khi sinh: Do thai to, bé có thể bị chấn thương trong quá trình sinh, chẳng hạn như gãy xương đòn hoặc tổn thương thần kinh.
- Hạ đường huyết sơ sinh: Sau khi sinh, bé không còn nhận được lượng đường cao từ mẹ nữa, có thể dẫn đến hạ đường huyết, gây các triệu chứng như run rẩy, bú kém, hoặc thậm chí co giật.
- Hội chứng suy hô hấp: Bé sinh non có thể gặp vấn đề về hô hấp do phổi chưa phát triển đầy đủ.
- Vàng da: Tăng bilirubin trong máu.
- Chết chu sinh (rất hiếm): Trong trường hợp tiểu đường thai kỳ không được kiểm soát tốt, có thể dẫn đến tử vong của bé trong bụng mẹ hoặc trong quá trình sinh nở (tuy nhiên trường hợp này rất hiếm gặp nếu được theo dõi và điều trị đúng cách).
Kiểm Soát Tiểu Đường Thai Kỳ
Việc kiểm soát lượng đường trong máu trong suốt thai kỳ là vô cùng quan trọng để giảm thiểu nguy cơ biến chứng cho cả mẹ và bé. Các biện pháp kiểm soát tiểu đường thai kỳ bao gồm:
- Thay đổi lối sống:
- Chế độ ăn uống: Ăn uống lành mạnh, cân bằng, chia nhỏ các bữa ăn, hạn chế đồ ngọt và tinh bột hấp thu nhanh.
- Tập thể dục: Vận động nhẹ nhàng, thường xuyên, chẳng hạn như đi bộ, yoga cho bà bầu.
- Sử dụng thuốc (nếu cần thiết):
- Nếu thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát lượng đường trong máu, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc, thường là insulin.
- Theo dõi đường huyết thường xuyên:
- Mẹ bầu cần tự theo dõi đường huyết tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ để điều chỉnh chế độ ăn uống và thuốc men cho phù hợp.
Lưu ý: Nếu bạn có kế hoạch mang thai, hãy thông báo cho bác sĩ sản khoa. Bác sĩ sẽ giúp bạn kiểm soát lượng đường trong máu ngay từ giai đoạn đầu của thai kỳ để đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh.