1. Huyết áp là gì?
Huyết áp là áp lực của máu lên thành động mạch khi tim bơm máu đi nuôi cơ thể. Khi tim co bóp, máu sẽ được bơm và ép vào thành mạch, làm thành mạch căng ra. Số đo lực ép vào thành động mạch khi máu được tim bơm vào động mạch gọi là huyết áp tâm thu (số trên).
Sau khi co bóp, tim sẽ giãn ra và thành động mạch sẽ trở về trạng thái ban đầu. Số đo lực ép của máu trong động mạch vào thành động mạch vào thời điểm này gọi là huyết áp tâm trương (số dưới).
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), huyết áp bình thường đo ở cánh tay là dưới 120/80 mmHg. Đây là huyết áp trung bình bình thường đối với người lớn. Tuy nhiên, huyết áp liên tục thay đổi theo thời gian, trạng thái tâm sinh lý và nhiều yếu tố khác.
Huyết áp thường được đo ở cánh tay để có kết quả chính xác nhất. Theo ACC/AHA, huyết áp bình thường là dưới 120/80 mmHg, tăng huyết áp giai đoạn 1 là 130-139/80-89 mmHg và tăng huyết áp giai đoạn 2 là từ 140/90 mmHg trở lên (Nguồn: acc.org).
2. Thế nào là tăng huyết áp?
Huyết áp thay đổi trong những điều kiện nhất định là chuyện bình thường, nhưng chỉ trong giới hạn nhất định. Tăng huyết áp là khi huyết áp thường xuyên tăng cao hơn mức bình thường, cả lúc tim co bóp (tâm thu) và lúc tim giãn ra (tâm trương). Huyết áp được xem là tăng khi chỉ số đo được từ 140/90 mmHg trở lên và kết quả này lặp đi lặp lại nhiều lần.
Việc chẩn đoán bệnh tăng huyết áp không nên chỉ dựa vào một lần đo duy nhất. Nếu thấy huyết áp tăng, bạn cần được theo dõi và khám lại để khẳng định có thực sự bị tăng huyết áp hay không. Các yếu tố như căng thẳng, lo lắng hoặc vừa vận động mạnh có thể làm tăng huyết áp tạm thời.
3. Kiểm soát huyết áp tốt có thể hạn chế được biến chứng bệnh
Tăng huyết áp (THA) là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở người lớn tuổi. Đây cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong hoặc tàn phế trong số các bệnh lý tim mạch. Bệnh thường diễn biến âm thầm nhưng lại gây ra những hậu quả rất nặng nề.
Nếu được theo dõi và điều trị đúng cách, bạn có thể tránh được các tai biến, biến chứng nguy hiểm của bệnh, từ đó giữ gìn sức khỏe, khả năng lao động và kéo dài tuổi thọ. Theo thống kê, kiểm soát huyết áp tốt có thể giảm nguy cơ đột quỵ tới 35-40%, giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim 20-25% và giảm nguy cơ suy tim hơn 50% (Nguồn: ahajournals.org).
Để điều trị và kiểm soát tốt bệnh tăng huyết áp, ngoài việc tuân thủ dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, việc thực hiện chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học đóng vai trò vô cùng quan trọng. Điều này giúp điều trị tăng huyết áp hiệu quả, phòng ngừa biến chứng, mang lại cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc và kéo dài tuổi thọ.
4. Chế độ ăn ở bệnh nhân tăng huyết áp
Nguyên tắc chung trong điều trị bệnh tăng huyết áp là phải phối hợp việc thay đổi lối sống và kiểm soát huyết áp mục tiêu ở mức dưới 140/90 mmHg. Đối với những bệnh nhân có kết hợp tiểu đường, suy tim hoặc suy thận, mục tiêu kiểm soát huyết áp thường thấp hơn, dưới 130/85 mmHg.
Trong những trường hợp mới bị tăng huyết áp ở mức độ nhẹ, chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn uống và tăng cường tập luyện đã có thể cải thiện đáng kể tình trạng bệnh (còn gọi là chế độ điều trị tăng huyết áp không dùng thuốc).
Vậy người bị tăng huyết áp nên ăn uống như thế nào?
- Hạn chế muối: Không nên ăn quá 5-6g muối ăn/ngày. Ăn mặn gây giữ nước trong máu, dẫn đến tăng huyết áp. Cần hạn chế các thức ăn chế biến sẵn như giò, chả, đồ xông khói, các món muối, tẩm ướp, vì chúng thường chứa rất nhiều muối. Ví dụ, chỉ cần 3-4 lát bánh mì gối đã chứa tới 2g muối ăn.
- Hạn chế chất béo: Bệnh nhân tăng huyết áp cần hạn chế tối đa chất béo trong khẩu phần ăn. Hạn chế ăn thịt mỡ, bơ, loại bỏ hết mỡ nhìn thấy trong quá trình chế biến, không ăn nước xào, canh xương, canh cá chưa vớt hết váng mỡ, không ăn da các loại gia súc, gia cầm, hạn chế ăn dầu thực vật vì có chứa nhiều calo, nên uống sữa đã tách bơ.
- Hạn chế đường, rượu bia, thuốc lá: Đây là những yếu tố có hại cho tim mạch và có thể làm tăng huyết áp.
- Tăng cường rau xanh, trái cây: Chú ý ăn các thức ăn có chứa nhiều kali và magie và các nguyên tố vi lượng khác như khoai tây, rong biển, chuối, dưa hấu. Kali và magie giúp điều hòa huyết áp.
- Giảm cân nếu thừa cân: Nếu bạn bị tăng huyết áp và thừa cân, hãy thực hiện chế độ ăn giảm calo để điều chỉnh cân nặng về mức hợp lý.
Việc điều trị tăng huyết áp cần tuân thủ chế độ dùng thuốc theo đơn của bác sĩ và kết hợp chế độ ăn uống, hoạt động thể lực phù hợp sẽ làm tăng hiệu quả điều trị, hạn chế được biến chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống.