Đái tháo đường thai kỳ: Những nguy cơ tiềm ẩn cho mẹ sau sinh
Ngày nay, đái tháo đường thai kỳ không còn là tình trạng hiếm gặp. Các thống kê dịch tễ học cho thấy có đến 15% tổng số phụ nữ mang thai trên thế giới gặp phải tình trạng đường huyết cao trong thai kỳ (theo International Diabetes Federation - IDF).
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, đái tháo đường thai kỳ có thể gây ra nhiều biến chứng cho cả mẹ và con. Các biến chứng cho em bé thường được nhấn mạnh, nhưng những nguy cơ đối với sức khỏe và tâm lý của mẹ sau sinh cũng rất quan trọng. Bài viết này sẽ đi sâu vào những nguy cơ tiềm ẩn đó.
1. Nguy cơ sinh mổ
- Thai nhi quá lớn: Nếu mẹ bị đái tháo đường thai kỳ không được kiểm soát tốt, lượng đường huyết cao trong máu mẹ sẽ truyền qua nhau thai đến em bé. Khi bé nhận được quá nhiều đường, cơ thể sẽ tích lũy dưới dạng mỡ, dẫn đến thai nhi phát triển quá lớn (macrosomia), thường được định nghĩa là cân nặng trên 4kg khi sinh (theo ACOG - American College of Obstetricians and Gynecologists).
- Khó khăn khi sinh thường: Thai nhi quá lớn làm tăng nguy cơ mắc kẹt vai (shoulder dystocia) trong quá trình sinh thường, gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé. Do đó, bác sĩ thường chỉ định mổ lấy thai để đảm bảo an toàn.
- Biến chứng của sinh mổ: Y khoa luôn khuyến khích sinh thường nếu có thể, vì sinh mổ có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe của mẹ, bao gồm:
- Nguy cơ nhiễm trùng vết mổ.
- Đau đớn kéo dài sau phẫu thuật.
- Thời gian nằm viện lâu hơn.
- Tăng nguy cơ nhau tiền đạo và nhau cài răng lược trong các lần mang thai sau.
- Nguy cơ vỡ tử cung trong các lần mang thai tiếp theo, đặc biệt nếu có sẹo mổ cũ.
2. Nguy cơ đái tháo đường típ 2 trong tương lai
- Tỷ lệ chuyển đổi cao: Thống kê cho thấy cứ 2 phụ nữ bị đái tháo đường thai kỳ thì sau 5-10 năm, có 1 người tiến triển thành đái tháo đường típ 2 và phải điều trị bằng thuốc hạ đường huyết suốt đời (theo Diabetes UK).
- Tầm soát định kỳ: Phụ nữ bị đái tháo đường thai kỳ cần được kiểm tra đường huyết sau sinh 6-8 tuần để đảm bảo đường huyết trở về mức bình thường. Sau đó, cần tầm soát đái tháo đường típ 2 mỗi 1-3 năm, tùy thuộc vào yếu tố nguy cơ (theo ADA - American Diabetes Association).
- Thay đổi lối sống để giảm nguy cơ: Các khuyến cáo hiện nay nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thay đổi lối sống để giảm nguy cơ phát triển đái tháo đường típ 2 ở phụ nữ sau đái tháo đường thai kỳ. Các biện pháp bao gồm:
- Tăng cường vận động thể lực: Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát đường huyết.
- Giảm cân nếu thừa cân: Giảm cân, ngay cả một lượng nhỏ, cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế đồ ngọt, đồ ăn chế biến sẵn.
3. Nguy cơ đái tháo đường thai kỳ trong lần mang thai sau
- Cơ chế bệnh sinh: Nguyên nhân chính xác của đái tháo đường thai kỳ vẫn chưa được biết rõ, nhưng có liên quan đến những thay đổi гормон trong thai kỳ và sự giảm hoạt động của insulin, hormone giúp điều chỉnh đường huyết. Bánh nhau cũng tiết ra các hormone làm giảm tác dụng của insulin.
- Nguy cơ tái phát: Nếu bạn đã bị đái tháo đường thai kỳ trong lần mang thai đầu tiên, nguy cơ tái phát trong những lần mang thai tiếp theo là rất cao. Điều này cho thấy cơ thể bạn nhạy cảm với những thay đổi xảy ra trong thai kỳ.
- Tầm soát sớm: Do đó, nếu bạn đã từng bị đái tháo đường thai kỳ, bạn cần được tầm soát đái tháo đường thai kỳ trong khoảng tuần 24-28 của những lần mang thai tiếp theo (theo ACOG). Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng cho cả mẹ và con.
Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của bác sĩ. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.