Hở van hai lá và hẹp van hai lá: Sự khác biệt và nguyên nhân
Chào bạn, tôi là bác sĩ Phạm Xuân Hậu, và hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về hai bệnh lý van tim thường gặp là hở van hai lá và hẹp van hai lá. Mặc dù cả hai đều liên quan đến van hai lá, nhưng chúng là hai tình trạng bệnh lý hoàn toàn khác nhau, ảnh hưởng đến tim theo những cách riêng biệt.
Sự khác biệt giữa hở van hai lá và hẹp van hai lá
Để dễ hình dung, bạn có thể tưởng tượng van hai lá như một cánh cửa một chiều giữa hai phòng của tim: nhĩ trái và thất trái. Chức năng của nó là đảm bảo máu chỉ chảy từ nhĩ trái xuống thất trái, và không bị trào ngược trở lại.
- Hẹp van hai lá:
- Định nghĩa: Hẹp van hai lá là tình trạng van hai lá bị thu hẹp diện tích mở do các mép van dính lại với nhau, xơ hóa và co rút các thành phần của van. Điều này giống như cánh cửa bị kẹt, không mở ra đủ rộng.
- Cơ chế: Khi van bị hẹp, nó cản trở dòng máu lưu thông từ nhĩ trái xuống thất trái. Điều này dẫn đến tình trạng ứ đọng máu ở nhĩ trái, và áp lực tăng cao trong các mạch máu phổi, gây ra các triệu chứng như khó thở, mệt mỏi. (Nguồn tham khảo: https://www.heart.org/en/health-topics/heart-valve-problems-and-disease/heart-valve-problems-and-disease-causes-symptoms-diagnosis-treatment/mitral-stenosis)
- Hở van hai lá:
- Định nghĩa: Hở van hai lá xảy ra khi van hai lá không đóng kín hoàn toàn trong thì tâm thu (khi tim bóp). Điều này giống như cánh cửa bị hở, không đóng khít.
- Cơ chế: Thay vì dòng máu chỉ đi một chiều từ thất trái vào động mạch chủ để nuôi cơ thể, một phần máu lại bị trào ngược trở lại nhĩ trái. Hậu quả là tim trái phải làm việc gắng sức hơn để bù đắp lượng máu bị mất, lâu ngày dẫn đến giãn buồng tim và suy tim. (Nguồn tham khảo: https://www.heart.org/en/health-topics/heart-valve-problems-and-disease/heart-valve-problems-and-disease-causes-symptoms-diagnosis-treatment/mitral-valve-regurgitation)
Nguyên nhân gây hở van hai lá
Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến hở van hai lá. Chúng ta có thể chia chúng thành các nhóm chính sau đây:
- Bệnh lý lá van:
- Di chứng thấp tim: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Thấp tim gây xơ hóa, dày lên, vôi hóa và co rút các lá van, làm van mất khả năng đóng kín.
- Thoái hóa nhầy van hai lá (Mitral Valve Prolapse): Tình trạng này làm cho lá van trở nên dày và nhão, di động quá mức vào nhĩ trái trong thì tâm thu, gây hở van. (Nguồn tham khảo: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/mitral-valve-prolapse/symptoms-causes/syc-20355446)
- Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn (VNTMNK): Nhiễm trùng van tim có thể gây tổn thương, thủng lá van, hoặc co rút van sau khi lành bệnh.
- Xẻ (nứt) van hai lá: Tình trạng này có thể xảy ra đơn thuần hoặc phối hợp với các dị tật tim bẩm sinh khác như thông sàn nhĩ thất.
- Các dị tật bẩm sinh khác: Van hai lá có hai lỗ van hoặc các dị dạng van khác.
- Bệnh cơ tim phì đại: Trong bệnh này, van hai lá có thể di động ra trước trong kỳ tâm thu, gây cản trở đường ra của thất trái và gây hở van.
- Bệnh lý vòng van hai lá:
- Giãn vòng van: Vòng van hai lá có thể bị giãn ra do giãn buồng thất trái trong các bệnh lý như bệnh cơ tim giãn, bệnh tim thiếu máu cục bộ mạn tính, hoặc tăng huyết áp lâu ngày.
- Vôi hóa vòng van: Vôi hóa vòng van thường xảy ra ở người lớn tuổi, đặc biệt là những người có các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, hoặc suy thận. Vôi hóa làm vòng van mất tính đàn hồi và gây hở van.
- Các bệnh lý di truyền: Một số bệnh lý di truyền như bệnh tim do thấp, hội chứng Marfan, hoặc hội chứng Hurler cũng có thể gây ảnh hưởng đến cấu trúc vòng van.
- Bệnh lý dây chằng:
- Thoái hóa nhầy dây chằng: Dây chằng có thể bị thoái hóa và đứt, làm lá van không được giữ đúng vị trí và gây hở van.
- Di chứng thấp tim: Thấp tim có thể gây dày, dính, hoặc vôi hóa dây chằng.
- Bệnh lý cột cơ:
- Nhồi máu cơ tim gây đứt cột cơ nhú: Đây là một biến chứng nghiêm trọng của nhồi máu cơ tim. Đứt cột cơ nhú gây hở van hai lá cấp tính, dẫn đến suy tim nặng và có thể gây shock tim.
- Rối loạn hoạt động cơ nhú:
- Thiếu máu cơ tim: Thiếu máu cơ tim có thể làm rối loạn chức năng của cơ nhú.
- Bệnh lý thâm nhiễm cơ tim: Các bệnh lý như amyloidosis hoặc sarcoidosis có thể thâm nhiễm vào cơ tim và gây rối loạn chức năng cơ nhú. * Bẩm sinh: Dị dạng cột cơ, van hình dù Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa hở van hai lá và hẹp van hai lá, cũng như các nguyên nhân gây hở van hai lá. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời nhé!