1. Mảng bám mạch máu hình thành như thế nào?
Mảng bám mạch máu hay còn gọi là xơ vữa mạch máu hình thành khi cholesterol lắng đọng trên thành động mạch. Khi đó, để chống lại mảng bám, hệ thống miễn dịch sẽ kích hoạt các tế bào bạch cầu nhằm tấn công mảng cholesterol, tạo ra 1 chuỗi phản ứng viêm và hình thành các tế bào bọt. Khi các tế bào bọt tập trung quá nhiều sẽ tạo nên mảng xơ vữa bám vào thành động mạch. Mảng xơ vữa dày lên, có vùng hoại tử nằm ở giữa, bao quanh bởi 1 vỏ xơ và chứa nhiều cholesterol, acid béo. Khi mảng bám tiến triển làm cho động mạch hẹp dần sẽ dẫn đến giảm đường kính dòng chảy và máu nuôi các cơ quan trong cơ thể.
Mảng bám mạch máu hình thành khi cholesterol lắng đọng trên thành động mạch.
2. Hậu quả của mảng bám mạch máu
Mảng bám được phủ lớp vỏ sợi ở ngoài cùng, nếu các tế bào bọt tiếp tục thu nhận cholesterol vào trong mảng bám, lớp vỏ sợi bên ngoài có thể suy yếu và cuối cùng bị vỡ ra. Điều này sẽ gây nên sự kết dính của tiểu cầu và 1 khối tắc nghẽn nhỏ được hình thành bao phủ vị trí vỡ.
Khi mảng bám phát triển ngày càng nhiều, các canxi gắn liền nhau, tổ chức xơ phát triển nhiều hơn thì có thể chặn hoàn toàn lưu lượng máu trong động mạch. Hậu quả là gây bít tắc động mạch, dẫn đến các bệnh lý như nhồi máu cơ tim , đột quỵ hoặc động mạch ngoại biên .
3. Yếu tố nguy cơ gây mảng bám mạch máu
Các yếu tố nguy cơ dẫn đến mảng bám mạch máu bao gồm:
- Rối loạn mỡ máu : Cholesterol máu tăng là nguy cơ chính dẫn đến xơ vữa mạch máu và là nguyên nhân gây bệnh tim thiếu máu cục bộ.
- Tăng huyết áp : Huyết áp cao khiến cho thành động mạch dày lên thông qua cơ chế tăng sinh tế bào cơ trơn. Từ đó, dễ làm vỡ mảng xơ vữa cũng như tăng tính thấm nội mạc đối với cholesterol, hình thành mảng bám mạch máu.
- Hút thuốc lá: Nguy cơ bệnh mạch vành tăng gấp đôi ở người hút thuốc lá, nhất là những người hút 40 điếu/ngày.
- Đái tháo đường : Đây là nguyên nhân gây rối loạn lipid, xơ vữa động mạch.
- Một số nguyên nhân khác như: Béo phì, ít hoạt động thể lực, chế độ ăn uống không lành mạnh, stress hoặc sử dụng các thuốc ngừa thai.
Khi mảng bám phát triển ngày càng nhiều thì sẽ gây bít tắc động mạch, dẫn đến các bệnh lý về tim mạch.
4. Điều trị mảng bám mạch máu như thế nào?
Khi mảng bám mạch máu đã hình thành, rất khó để làm chúng biến mất nhưng có thể thu nhỏ và ổn định. Các phương pháp dùng để điều trị mảng bám, giúp thải độc mạch máu bao gồm:
- Có chế độ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh
Với những người có mảng bám mạch máu cần ăn nhiều dầu ô liu, trái cây, rau và cá. Cắt giảm các nguồn chất béo bão hòa , chẳng hạn như thịt mỡ và sữa, sử dụng thức ăn có nguồn gốc thực vật. Không ăn các thức ăn chứa chất béo chuyển hóa nhân tạo, ví dụ như thực phẩm đóng gói, chế biến sẵn. Tăng lượng chất xơ giúp giảm cholesterol xấu LDL, chất xơ hòa tan có thể tìm thấy trong các loại thực phẩm như rau, đậu và yến mạch. Giảm lượng đường có trong thực phẩm chế biến sẵn như bánh quy, kem và đồ uống.
Tập thể dục cũng có thể làm tăng cholesterol tốt HDL, giảm huyết áp và lượng đường trong máu, đốt cháy chất béo trong cơ thể. Khi bắt đầu tập thể dục, hãy xây dựng thói quen và sức chịu đựng từ từ, có thể bắt đầu 1 hoặc 2 lần/tuần, sau đó hãy tăng tần suất luyện tập phù hợp. Tuy nhiên, cần đặt mục tiêu tập thể dục cường độ ít nhất 30 phút mỗi lần và 5 ngày/tuần.
Ngoài ra, bạn cũng nên hạn chế uống rượu bia, bỏ thuốc lá và giảm từ 5 - 10% trọng lượng cơ thể. Điều này sẽ tác động rất lớn đến sức khỏe, bao gồm cả mức cholesterol.
- Sư dụng thuốc
Bên cạnh thay đổi lối sống theo hướng tích cần, người bệnh cũng cần sử dụng thuốc để làm giảm mức lipoprotein mật độ thấp (LDL) và tăng mức lipoprotein mật độ cao (HDL). 1 số loại thuốc thường xuyên được sử dụng để giảm mức cholesterol LDL là statin (ngăn chặn enzym gan thúc đẩy sản xuất cholesterol, góp phần thanh lọc mạch máu ) và ezetimibe (ức chế sự hấp thu cholesterol trong đường tiêu hóa).
- Phẫu thuật
Nếu có biến chứng tắc mạch máu xảy ra thì cần đến phương pháp điều trị xâm lấn để loại bỏ các tắc nghẽn. Khi đó, bác sĩ sẽ đưa 1 ống thông nhỏ vào động mạch để hút hoặc phá vỡ mảng bám. Sau đó, bác sĩ có thể đặt stent giúp hỗ trợ động mạch và tăng lưu lượng máu. Nếu các biện pháp này không hiệu quả hoặc nghiêm trọng hơn, có thể phải thực hiện phẫu thuật thay thế động mạch bị tắc bằng động mạch từ các bộ phận khác của cơ thể.
- Liệu pháp Ozone
Đây là 1 trong những liệu pháp hữu ích cho sức khỏe con người, được áp dụng tại các bệnh viện lớn của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Nhật Bản, Đức, Pháp... Liệu pháp ozone có tác dụng thanh lọc mạch máu , tăng đề kháng cho cơ thể, hỗ trợ điều trị các bệnh lý tim mạch, hệ sinh dục, hệ thần kinh, đầu và cổ, cơ xương, mô dưới da và bệnh mạch máu ngoại vi.
Nguồn tham khảo: Health.harvard.edu, Healthline.com
