Nhồi Máu Cơ Tim: Những Tác Nhân Bạn Cần Biết
Nhồi máu cơ tim là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong số một trên toàn cầu, và nhồi máu cơ tim là một biến chứng nguy hiểm thường gặp. Khi đã bị nhồi máu cơ tim thì tiên lượng tử vong cao, chất lượng sống ảnh hưởng nghiêm trọng mặc dù được điều trị kịp thời. Bệnh nhân cần biết được những tác nhân có thể khởi phát cơn nhồi máu cơ tim để phòng tránh và có chế độ sinh hoạt hợp lý hơn.
1. Thiếu Ngủ
- Tại sao thiếu ngủ lại nguy hiểm? Bệnh nhân sẽ cảm thấy khó chịu và mệt mỏi nếu không ngủ đủ giấc, thiếu ngủ còn có thể làm gia tăng nguy cơ kích hoạt nhồi máu cơ tim. Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí của Trường Cao đẳng Tim mạch Hoa Kỳ (JACC), những người thường ngủ ít hơn 6 tiếng trong một đêm có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim tăng gấp hai lần so với những người ngủ đủ 6 đến 8 tiếng mỗi ngày.
- Cơ chế tác động: Nguyên nhân vẫn chưa thật sự rõ ràng nhưng việc mất ngủ có thể gây nên tình trạng tăng huyết áp và tăng các phản ứng viêm. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), tăng huyết áp là một yếu tố nguy cơ chính của bệnh tim mạch. Những vấn đề này đều không tốt cho cơ thể.
- Lời khuyên: Hãy đảm bảo bạn ngủ đủ giấc mỗi đêm (7-8 tiếng) để bảo vệ trái tim của mình. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc ngủ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị.
2. Đau Nửa Đầu (Migraine)
- Mối liên hệ giữa đau nửa đầu và nhồi máu cơ tim: Những bệnh nhân đau nửa đầu thường có xu hướng bị nhồi máu cơ tim trong nửa sau cuộc đời so với những bệnh nhân không mắc. Một nghiên cứu trên tạp chí Neurology cho thấy rằng, đau đầu kiểu Migraine có các triệu chứng auras (cảm giác, âm thanh, cảnh vật lạ xuất hiện trước cơn đau đầu) có mối liên quan chặt chẽ hơn với các biến cố tim mạch.
- Cơ chế tác động: Cơ chế chính xác vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng một số giả thuyết cho rằng, đau nửa đầu có thể gây ra sự co thắt mạch máu hoặc làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, từ đó làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.
- Lời khuyên: Nếu bạn bị đau nửa đầu, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Điều này không chỉ giúp bạn giảm đau mà còn có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
3. Thời Tiết Lạnh
- Tại sao thời tiết lạnh lại ảnh hưởng đến tim? Nhiệt độ lạnh có thể làm choáng hệ thống của cơ thể. Khi bạn ở bên ngoài vào những tháng mùa đông có thể gây co thắt các động mạch dẫn đến máu khó lưu thông ở tim. Hơn nữa, tim phải làm việc nhiều hơn để duy trì nhiệt độ của cơ thể.
- Lời khuyên: Nếu bạn đang gặp phải những vấn đề này, cần hạn chế ra ngoài khi nhiệt độ ngoài trời thấp và hạn chế hoạt động các công việc nặng. Hãy giữ ấm cơ thể bằng cách mặc đủ ấm, đội mũ, đeo găng tay và đi tất khi ra ngoài trời lạnh. Theo dõi các khuyến cáo về thời tiết để có sự chuẩn bị tốt nhất.
4. Ô Nhiễm Không Khí và Khí Thải Xe Hơi
- Tác động của ô nhiễm không khí đến tim mạch: Nhồi máu cơ tim xuất hiện nhiều hơn khi mức độ ô nhiễm không khí cao. Bệnh nhân hít thở không khí ô nhiễm thường xuyên sẽ dễ mắc các bệnh lý về tim và mạch máu. Theo nghiên cứu của AHA, ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
- Nguy cơ từ khí thải xe hơi: Có thể đặc biệt nguy hiểm nếu bệnh nhân trong tình trạng kẹt xe vì vừa hít phải những khí thải từ phương tiện giao thông và vừa có thể có tâm trạng tức giận, không ổn định.
- Lời khuyên: Cố gắng hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm bằng cách đeo khẩu trang khi ra ngoài, tránh các khu vực có mật độ giao thông cao và sử dụng máy lọc không khí trong nhà. Theo dõi chất lượng không khí và hạn chế ra ngoài khi chỉ số ô nhiễm cao.
5. Bữa Ăn Nhiều Năng Lượng
- Ăn quá nhiều ảnh hưởng đến tim như thế nào? Không nên ăn quá nhiều vì điều này sẽ ảnh hưởng đến vòng bụng. Khi ăn một lượng thức ăn lớn trong một bữa ăn, điều này sẽ làm tăng nồng độ hormone norepinephrine trong cơ thể. Hormone này sẽ làm tăng huyết áp và nhịp tim dẫn đến khởi phát cơn nhồi máu cơ tim ở một số bệnh nhân. Theo khuyến cáo của ACC, việc kiểm soát khẩu phần ăn là rất quan trọng để duy trì sức khỏe tim mạch.
- Nguy cơ từ thức ăn nhiều dầu mỡ: Những bữa ăn nhiều dầu mỡ cũng gây ra tình trạng gia tăng đột ngột các chất béo trong máu và có thể tổn thương mạch máu.
- Lời khuyên: Hãy ăn uống điều độ, tránh ăn quá no trong một bữa và hạn chế các loại thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ. Chia nhỏ các bữa ăn và tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt trong chế độ ăn hàng ngày.
6. Cảm Xúc Mạnh (Tích Cực hoặc Tiêu Cực)
- Cảm xúc ảnh hưởng đến tim ra sao? Tức giận, đau khổ và căng thẳng được biết như là các yếu tố khởi phát các vấn đề về tim, nhưng những sự kiện mang đến niềm vui đôi khi cũng có thể dẫn đến cơn nhồi máu cơ tim. Cơn đau tim có thể được kích hoạt bằng nhiều trạng thái cảm xúc khác nhau trong những bối cảnh như có tiệc sinh nhật bất ngờ, đám cưới…
- Cơ chế tác động: Cảm xúc mạnh có thể gây ra sự giải phóng các hormone stress, làm tăng huyết áp, nhịp tim và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Điều này có thể gây ra nhồi máu cơ tim ở những người có bệnh tim mạch tiềm ẩn.
- Lời khuyên: Học cách kiểm soát cảm xúc, giữ tinh thần lạc quan, thư giãn và tránh các tình huống gây căng thẳng quá mức. Thiền, yoga và các hoạt động giải trí có thể giúp bạn giảm stress và cải thiện sức khỏe tim mạch.
7. Gắng Sức Đột Ngột hoặc Mạnh
- Tại sao gắng sức quá mức lại nguy hiểm? Giữ thân hình cân đối sẽ bảo vệ hệ thống tim mạch khi hoạt động kéo dài, nhưng làm việc quá mức có thể gây nguy hiểm. Khoảng 6% biểu hiện nhồi máu cơ tim được khởi phát bởi những vận động gắng sức mạnh. Ngoài ra, luyện tập thể dục là một cách tốt để giảm stress tuy nhiên không nên tập luyện quá sức đặc biệt khi bạn đang trong trạng thái tức giận hoặc buồn bã.
- Lời khuyên: Hãy tập thể dục đều đặn, nhưng tránh tập luyện quá sức, đặc biệt là khi bạn đang cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng hoặc có các triệu chứng bất thường như đau ngực, khó thở. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu một chương trình tập luyện mới.
8. Cảm Cạnh hoặc Cúm
- Mối liên hệ giữa nhiễm trùng và nhồi máu cơ tim: Khi hệ thống miễn dịch chống lại các tác nhân gây hại, nó có thể gây nên tình trạng viêm làm tổn thương tim và mạch máu của bạn. Trong một nghiên cứu, bệnh nhân có nhiễm trùng đường hô hấp tăng gấp hai lần nguy cơ nhồi máu cơ tim. Nhưng mức độ của những nguy cơ này trở về bình thường nếu bệnh nhân hết nhiễm trùng trong một vài tuần sau đó. Tỉ lệ nhồi máu cơ tim cũng tăng cao hơn khi bị nhiễm cúm.
- Phòng ngừa: Bệnh nhân nên được tiêm ngừa vắc-xin cúm để dự phòng những nguy cơ này. Ngoài ra, hãy rửa tay thường xuyên, tránh tiếp xúc với người bệnh và tăng cường hệ miễn dịch bằng cách ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc và tập thể dục đều đặn.
9. Bệnh Hen
- Bệnh hen và nguy cơ tim mạch: Nguy cơ bị nhồi máu cơ tim tăng lên khoảng 70% nếu bệnh nhân có bệnh lý tại phổi. Mặc dù nếu bệnh nhân có máy thở khí dung để kiểm soát được cơn hen, nguy cơ của nhồi máu cơ tim vẫn cao hơn bình thường. Bời vì bệnh nhân mắc bệnh hen có thể có xu hướng bỏ quên những triệu chứng căng tức ngực, đây là những dấu hiệu sớm của nhồi máu cơ tim. Rất khó để biết được những vấn đề hô hấp khởi phát nhồi máu cơ tim hay đơn giản là do những nguyên nhân thường gặp của phản ứng viêm.
- Lời khuyên: Nếu bạn bị hen suyễn, hãy tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ, kiểm soát tốt các triệu chứng hen và chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo của nhồi máu cơ tim như đau ngực, khó thở. Liên hệ ngay với bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng bất thường nào.
10. Ra Khỏi Giường Vào Buổi Sáng
- Tại sao nhồi máu cơ tim thường xảy ra vào buổi sáng? Nhồi máu cơ tim thường xuất hiện vào buổi sáng. Não bộ tiết ra rất nhiều các hormones giúp bạn thức dậy, và điều này có thể gây ra stress quá mức cho tim. Bệnh nhân cũng có thể bị mất nước sau một giấc ngủ dài.
- Lời khuyên: Hãy thức dậy từ từ, tránh vận động mạnh ngay sau khi thức dậy và uống một cốc nước để bù nước cho cơ thể. Nếu bạn có các yếu tố nguy cơ tim mạch, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thuốc hoặc các biện pháp phòng ngừa khác.
11. Thảm Họa Tự Nhiên hoặc Nhân Tạo
- Tác động của thảm họa đến tim mạch: Những nghiên cứu cho thấy tỷ lệ nhồi máu cơ tim tăng sau những thảm họa lớn như động đất hoặc khủng bố và không những xuất hiện ngay sau khi có thảm họa mà nhồi máu cơ tim thậm chí còn có thể xuất hiện vài năm sau đó.
- Ứng phó với căng thẳng: Bệnh nhân có thể không có khả năng tránh được những tình huống như vậy, nhưng có thể kiểm soát tâm lý căng thẳng sau những sự kiện đó bằng cách nghỉ ngơi đầy đủ và tập thể dục đều đặn.
12. Tình Dục
- Tình dục và nguy cơ tim mạch: Cũng giống như những hình thức hoạt động thể lực khác, hoạt động tình dục cũng có mối liên quan làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim. Nhưng nguy cơ này rất nhỏ, đặc biệt nếu bệnh nhân có thân hình cân đối và sức khỏe tốt. Hầu hết, tình dục nên được xem là một phần quan trọng của sức khỏe và cuộc sống. Bệnh nhân nên trao đổi với bác sĩ nếu gặp phải những vấn đề này.
13. Xem Thể Thao
- Xem thể thao và nguy cơ tim mạch: Chơi thể thao có thể khởi phát nhồi máu cơ tim và việc ngồi xem thể thao cũng vậy. Vào năm 2006, tỉ lệ nhồi máu cơ tim ở Đức đạt đỉnh trong giải bóng đá World Cup. Sau giải Super Bowl 1980, nhồi máu cơ tim nặng đã xảy ra sau khi đội Rams thua. Nhưng tỉ lệ này giảm sau 1984 khi L.A Raider thắng.
14. Đồ Uống Có Cồn
- Tác động của rượu đến tim mạch: Những loại đồ uống có cồn ngày nay có thể giúp bảo vệ sức khỏe chống lại bệnh tật, nhưng những loại rượu mạnh có thể gây phản tác dụng. Khi uống nhiều rượu có thể làm tăng huyết áp, tăng những cholesterol xấu và dẫn đến tăng cân – tất cả những điều này sẽ gây tổn hại cho tim. Bên cạnh đó, cũng có những hậu quả xuất hiện sớm hơn như trong một nghiên cứu, sau một đêm uống rượu say có thể làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim ở tuần tiếp theo.
- Lời khuyên: Hạn chế uống rượu, đặc biệt là rượu mạnh. Nếu bạn có thói quen uống rượu, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về lượng rượu an toàn cho sức khỏe của bạn.
15. Cà Phê
- Cà phê và tim mạch: Cũng giống như rượu, cà phê cũng có ưu điểm và nhược điểm. Caffeine làm tăng huyết áp trong thời gian ngắn và có thể khởi phát nhồi máu cơ tim, đặc biệt nếu bạn không uống thường xuyên hoặc có những yếu tố nguy cơ của những nguyên nhân khác. Nhìn chung, cà phê có thể tốt cho sức khỏe, những người uống từ 3 đến 5 ly cà phê một ngày có ít mảng xơ vữa ở động mạch hơn và điều này tốt cho sức khỏe.
- Lời khuyên: Uống cà phê vừa phải (3-5 ly/ngày) có thể có lợi cho sức khỏe tim mạch, nhưng hãy chú ý đến tác động của caffeine đối với cơ thể của bạn và điều chỉnh lượng cà phê tiêu thụ cho phù hợp. Nếu bạn có các yếu tố nguy cơ tim mạch, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống cà phê.
Nguồn tham khảo: webmd.com, acc.org, ahajournals.org