Bong võng mạc là một bệnh hiếm liên quan đến tuổi tác xảy ra khi các mạch máu cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho các lớp tế bào ở phần sau của mắt (võng mạc) bắt đầu bong ra.
Bong võng mạc là một vấn đề nghiêm trọng có thể dẫn đến mất thị lực hoàn toàn của mắt bị ảnh hưởng.
Bong võng mạc là gì?
Võng mạc là một lớp mô ở mặt sau của mắt chứa hàng triệu tế bào thần kinh.
Những tế bào này nhận ánh sáng đi vào mắt và chuyển đổi nó thành tín hiệu thần kinh cho não, cho chúng ta có được thị lực.
Tuy nhiên, việc thiếu nguồn cung cấp máu liên tục đến võng mạc có thể phá hủy các tế bào thần kinh. Khi võng mạc bong ra, nó được nâng lên hoặc kéo khỏi vị trí bình thường. Nếu không được điều trị kịp thời, bong võng mạc có thể gây mất thị lực vĩnh viễn.
Trong một số trường hợp, có thể có những khu vực nhỏ của võng mạc bị rách. Những khu vực này, được gọi là vết rách võng mạc hoặc vết nứt võng mạc, có thể dẫn đến bong võng mạc.
Ai có thể có biến chứng này?
Nguy cơ phát triển bong võng mạc lớn hơn ở những người:
- Có độ tuổi từ 50–75 tuổi
- Có bệnh võng mạc tiểu đường
- Bị cận thị
Nếu bị cận thị, bạn có thể có nguy cơ cao nhất mắc phải bong võng mạc vì bạn được sinh ra với võng mạc mỏng hơn bình thường.
Các triệu chứng của bong võng mạc là gì?
Bong võng mạc không gây đau đớn, nhưng những dấu hiệu cảnh báo bong võng mạc và các triệu chứng thường xuất hiện trước khi bệnh xảy ra hoặc đã phát triển. Triệu chứng bong võng mạc có thể bao gồm:
- Chói sáng, đặc biệt là ở thị trường ngoại vi
- Mắt mờ
- Nhìn thấy những đốm mờ
- Bóng đen hoặc mù một phần thị trường của một mắt
Bong võng mạc thường có các triệu chứng là những dấu hiệu cảnh báo rõ ràng. Chẩn đoán và điều trị bong võng mạc sớm có thể khắc phục thị lực của bạn. Nếu bạn nghi ngờ mình bị bong võng mạc, hãy liên hệ với chuyên gia về mắt (bác sĩ nhãn khoa) ngay khi các dấu hiệu cảnh báo xuất hiện.
Tại sao bạn bị bong võng mạc?
Khi chúng ta già, phần võng mạc của mắt trở nên mỏng hơn và dễ vỡ hơn.
Điều này thường dẫn đến các lỗ nhỏ xuất hiện bên trong võng mạc, cho phép dịch giữa võng mạc và thủy tinh thể rò rỉ bên dưới võng mạc.
Quá nhiều dịch bên dưới võng mạc có thể khiến nó bắt đầu bong ra khỏi các mạch máu nhỏ nằm bên dưới. Điều này khiến võng mạc thiếu oxy, do đó phá hủy các tế bào thần kinh chuyển đổi ánh sáng.
Bệnh võng mạc tiểu đường
Bệnh võng mạc tiểu đường, hoặc bệnh võng mạc, là một trong những biến chứng lâu dài phổ biến của bệnh tiểu đường và là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở người lớn.
Bệnh võng mạc là do nồng độ đường trong máu cao kéo dài – dấu hiệu chính của bệnh tiểu đường, gây tổn hại các mạch máu nhỏ trong võng mạc. Sự tổn hại này có thể hình thành các vết sẹo, kéo võng mạc ra khỏi vị trí bình thường.
Các nguyên nhân khác
Các nguyên nhân khác ít gặp hơn gây bong võng mạc bao gồm:
- Viêm màng bồ đào và các tình trạng khác gây phù bên trong mắt.
- Chấn thương mắt – chấn thương trực tiếp vào mắt có thể khiến các lỗ nhỏ phát triển bên trong võng mạc.
- Phẫu thuật mắt trước đây, chẳng hạn như loại bỏ thủy tinh thể, cũng có thể khiến võng mạc dễ bị tổn thương.
Bác sĩ chẩn đoán bệnh này như thế nào?
Bác sĩ nhãn khoa (bác sĩ mắt) sẽ kiểm tra mắt. Để kiểm tra võng mạc và đồng tử, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm bao gồm:
- Chụp mạch máu dưới huỳnh quang. Sử dụng thuốc nhuộm đặc biệt và máy ảnh để kiểm tra dòng máu trong võng mạc.
- Đo nhãn áp. Kiểm tra áp lực bên trong mắt.
- Soi đáy mắt. Kiểm tra phần sau của mắt, bao gồm võng mạc.
- Khám khúc xạ. Kiểm tra mắt kính theo toa.
- Kiểm tra khả năng nhìn màu sắc.
- Kiểm tra thị lực. Kiểm tra các chữ cái nhỏ nhất có thể được đọc.
- Khám đèn khe. Kiểm tra cấu trúc phía trước của mắt.
- Siêu âm mắt.
Các phương pháp điều trị cho bong võng mạc là gì?
Để khắc phục võng mạc bị bong, bác sĩ sẽ sử dụng các thủ tục phẫu thuật cùng với ngưng kết quang học hoặc ngưng kết lạnh. Bác sĩ sẽ khuyến khích các thủ thuật phù hợp dựa trên mức độ nghiêm trọng của tình trạng của bạn.
Sau phẫu thuật, thị lực của bạn có thể vẫn bị suy giảm cho đến khi mắt bạn hồi phục hoàn toàn, có thể mất vài tháng.
Tuy nhiên, không phải tất cả các thủ tục phẫu thuật đều khôi phục thị lực bình thường. Ngay cả trong trường hợp võng mạc được gắn lại thành công sau điều trị, bạn vẫn có nguy cơ bị giảm thị lực ngoại biên hoặc trung ương, nhưng không phải là mất thị lực hoàn toàn.
Võng mạc càng bong ra lâu (hoặc chưa được điều trị), bạn càng có nguy cơ bị mất thị lực vĩnh viễn.
Bạn có thể làm gì để kiểm soát tình trạng bong võng mạc?
Bong võng mạc có thể khiến bạn mất thị lực ở phần thị trường tương ứng với phần võng mạc bị bong ra. Tùy thuộc vào mức độ mất thị lực, lối sống của bạn có thể thay đổi đáng kể. Có rất nhiều cách để đối phó với suy giảm thị giác:
- Cẩn thận khi di chuyển: quan sát kỹ các phương tiện vận chuyển khi đi đường, nhờ người chở hộ hoặc chỉ điều khiển xe ở đoạn đường vắng.
- Đeo kính đặc biệt. Khi bị tác động của bong võng mạc, bạn nên đeo loại kính do các bác sĩ đề nghị.
- Nhận hỗ trợ từ công nghệ. Không cố gắng đọc sách hoặc xem máy tính. Thay vì vậy, hãy sử dụng sách nghe (loại sách kỹ thuật số có cung cấp phương tiện đọc cho bạn nghe) hoặc phần mềm Screen Reader (phần mềm này có thể dễ dàng tải về máy tính. Nó giúp thực hiện các thao tác trên máy tính bằng cách nghe hiệu lệnh mà bạn nói ra.
- Tăng sáng ngôi nhà của bạn: Lắp ánh sáng thích hợp trong nhà để đọc và các hoạt động khác.
- Làm cho nhà của bạn an toàn hơn. Để di chuyển không bị vấp ngã, bạn nên loại bỏ các tấm thảm rời và dán băng keo màu trên mép cầu thang. Hãy xem xét cài đặt đèn kích hoạt chuyển động.
- Tranh thủ sự giúp đỡ của người khác. Kể cho bạn bè và các thành viên trong gia đình về vấn đề thị lực của bạn để họ có thể giúp bạn.
Không có cách nào để ngăn chặn bong võng mạc. Tuy nhiên, nhận thức được những dấu hiệu cảnh báo tiêu biểu sau đây có thể giúp khắc phục tầm nhìn của bạn:
- Tăng đột ngột những đốm mờ trôi nổi trước mắt
- Ánh sáng chói
- Một bóng đen hoặc màn che có vẻ mở rộng che khuất tầm nhìn của bạn
Nếu bạn nhận thấy bất cứ dấu hiệu – đặc biệt nếu bạn trên 40 tuổi, bạn hoặc thành viên trong gia đình từng bị bong võng mạc, hoặc bạn bị cận thị nặng – bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
- Mọi thứ bạn cần biết về chế độ ăn cho người tiểu đường
- Tránh xa bệnh tiểu đường, 5 mẹo hay cần biết!
- 11 thức uống dành cho người bệnh tiểu đường mà bạn nên biết
