Nhiễm toan xeton tiểu đường là một bệnh nghiêm trọng có liên quan đến tiểu đường. Nếu cơ thể bạn không có đủ lượng insulin để chuyển hóa đường (glucose), cơ thể bạn sẽ bắt đầu đốt cháy chất béo để làm năng lượng. Kết quả là, thể xeton từ các axit béo tích tụ trong cơ thể.
Nếu không điều trị, các thể xeton này sẽ gây độc hại cho cơ thể bạn. Những người bị tiểu đường tuýp 1 hay tuýp 2 đều có thể mắc nhiễm toan xeton, nhưng hiếm gặp hơn ở những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Bạn cũng có thể nhiễm toan xeton do tiểu đường nếu bạn có nguy cơ mắc tiểu đường nhưng chưa được chẩn đoán. Đây cũng có thể là dấu hiệu đầu tiên của tiểu đường tuýp 1.
Khi nào bạn nên gặp bác sĩ?
Bạn cần được cấp cứu khi nhiễm toan xeton do tiểu đường. Nếu bạn nghi ngờ biến chứng này, nên liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đến phòng cấp cứu.
Nếu bạn bị tiểu đường tuýp 1 và có nồng độ đường trong máu cao hơn 300 miligam mỗi decilít, bạn nên kiểm tra nước tiểu để đo nồng độ thể xeton. Hãy tìm đến bác sĩ nếu nồng độ thể xeton ở mức trung bình hoặc cao. Luôn tìm kiếm sự trợ giúp y tế nếu bạn bị buồn nôn và nôn không rõ nguyên nhân.
Nguyên nhân gây ra nhiễm toan xeton do tiểu đường?
Các nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng phân hủy các chất béo gây nhiễm toan xeton do tiểu đường bao gồm:
- Bỏ tiêm insulin hoặc không tiêm đủ lượng insulin
- Bệnh hoặc nhiễm trùng
- Những người đang dùng bơm tiêm insulin tự động và bơm tiêm bị nghẽn
Những ai có nguy cơ bị nhiễm toan xeton do tiểu đường?
Nguy cơ mắc nhiễm toan xeton do tiểu đường có thể cao hơn nếu bạn:
- Mắc tiểu đường tuýp 1
- Đang ở độ tuổi dưới 19
- Đã từng bị chấn thương về tình cảm hay thể chất
- Căng thẳng
- Bị sốt cao
- Đã từng lên cơn đau tim hoặc đột quỵ
- Hút thuốc
- Lạm dụng thuốc hoặc rượu
Mặc dù nhiễm toan xeton do tiểu đường hiếm gặp ở những người bị bệnh tiểu đường tuýp 2 nhưng vẫn có khả năng xảy ra.
Triệu chứng của nhiễm toan xeton do tiểu đường là gì?
Các triệu chứng của nhiễm toan xeton do tiểu đường có thể diễn ra một cách nhanh chóng, bao gồm:
- Đi tiểu thường xuyên
- Khát nước
- Buồn nôn
- Nôn
- Đau bụng
- Nhầm lẫn
- Hơi thở có mùi
- Mặt đỏ ửng
- Mệt mỏi
- Thở nhanh
- Miệng và da khô
Nếu bạn bị tiểu đường tuýp 1, bạn nên thực hiện xét nghiệm nước tiểu tại nhà. Kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ xeton cao có thể là một triệu chứng của nhiễm toan xeton do tiểu đường. Xét nghiệm này có thể cho thấy rằng bạn có nồng độ thể xeton cao trong nước tiểu.
Nếu không chữa trị, nhiễm toan xeton do tiểu đường có thể dẫn đến hôn mê hoặc tử vong. Tất cả những người có sử dụng insulin nên trao đổi về nguy cơ nhiễm toan xeton do tiểu đường với bác sĩ, để đưa ra giải pháp kịp thời.
Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn gặp một trong những triệu chứng sau:
- Không thể tiêu hóa thức ăn hoặc chất lỏng.
- Nồng độ đường trong máu từ 240 mg/dl trở lên và không giảm sau khi điều trị tại nhà.
- Nhiều dấu hiệu của nhiễm toan xeton do tiểu đường.
Làm thế nào để chẩn đoán nhiễm toan xeton do tiểu đường?
Xét nghiệm để kiểm tra nồng độ thể xeton trong mẫu nước tiểu là một trong những bước đầu tiên để chẩn đoán nhiễm toan xeton do tiểu đường. Bác sĩ cũng thường kiểm tra độ axit của máu và đường trong máu. Bác sĩ có thể đề xuất các xét nghiệm khác:
- Kiểm tra nồng độ kali trong máu để đánh giá chức năng trao đổi chất.
- Khí máu động mạch để xác định độ axit máu của bạn.
- Kiểm tra nồng độ amylase trong máu để đánh giá chức năng tuyến tụy.
- Chụp x-quang phổi để phát hiện dấu hiệu của nhiễm trùng, ví dụ như viêm phổi.
Làm thế nào để điều trị nhiễm toan xeton do tiểu đường?
Việc điều trị nhiễm toan xeton do tiểu đường thường phải kết hợp nhiều phương pháp để bình thường hóa nồng độ đường và insulin bất thường trong máu. Nếu bạn được chẩn đoán là mắc nhiễm toan xeton do tiểu đường nhưng chưa chẩn đoán là bị bệnh tiểu đường, bác sĩ sẽ lên kế hoạch điều trị bệnh tiểu đường để tránh tái phát nhiễm toan xeton do tiểu đường. Nếu nhiễm toan xeton do tiểu đường có nguyên nhân từ một bệnh nhiễm trùng hoặc bệnh nào đó, bác sĩ cũng sẽ điều trị song song, có thể sử dụng thuốc kháng sinh.
Bù dịch
Bạn nên bù dịch. Tại bệnh viện, bác sĩ có thể bù dịch cho bạn (thông qua uống, hoặc truyền qua tĩnh mạch nếu có thể) để thay thế cho các chất lỏng thường bị mất do nhiễm toan xeton do tiểu đường. Bù dịch cũng giúp pha loãng lượng đường trong máu của bạn.
Liệu pháp insulin
Bác sĩ sẽ truyền insulin thông qua tĩnh mạch cho đến khi lượng đường trong máu của bạn giảm xuống dưới 240 mg/dl. Khi lượng đường trong máu trong một phạm vi chấp nhận được, bác sĩ có thể giúp bạn duy trì phác đồ insulin bình thường.
Bù điện giải
Lượng insulin thấp dưới mức bình thường có thể dẫn đến nồng độ các chất điện giải trong cơ thể của bạn giảm xuống thấp một cách bất thường. Chất điện giải là các chất khoáng mang điện giúp các bộ phận cơ thể hoạt động bình thường, bao gồm cả tim và thần kinh. Bù điện giải cũng thường được thực hiện qua đường tĩnh mạch.
Làm thế nào để phòng tránh nhiễm toan xeton do tiểu đường?
Có rất nhiều cách để phòng tránh nhiễm toan xeton do tiểu đường. Một trong những phương pháp quan trọng nhất là làm sao kiểm soát được bệnh tiểu đường. Uống thuốc trị tiểu đường theo chỉ dẫn, ăn uống lành mạnh, và theo dõi đường huyết của bạn để giúp phòng tránh nhiễm toan xeton do tiểu đường.
Các biện pháp phòng ngừa bổ sung bao gồm:
- Đảm bảo rằng lượng đường trong máu của bạn nằm trong phạm vi bình thường bằng cách kiểm tra vài lần mỗi ngày.
- Không bao giờ bỏ liều insulin.
- Bàn luận với bác sĩ về việc điều chỉnh liều lượng insulin dựa trên mức độ vận động, bệnh tật hoặc các yếu tố khác của bạn, chẳng hạn như thực phẩm bạn ăn hàng ngày.
- Lên kế hoạch cho trường hợp khẩn cấp hoặc kế hoạch “ngày bệnh”, để bạn biết phải làm gì nếu bạn có các triệu chứng của nhiễm toan xeton do tiểu đường.
- Kiểm tra nồng độ xeton trong nước tiểu của bạn trong thời gian bạn bị căng thẳng hay bệnh tật có thể giúp bạn nắm bắt được tình trạng nồng độ xeton cao hoặc bình thường trước khi sức khỏe của bạn bị ảnh hưởng.
- Tìm đến cơ sở y tế nếu lượng đường và xeton trong máu cao hơn bình thường, cần phải phát hiện sớm.
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
- Trẻ em béo phì giảm cân trước 13 tuổi sẽ giảm nguy cơ bị tiểu đường
- Hệ thống phân loại mới để điều trị bệnh tiểu đường hiệu quả
- Tiểu đường ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn thế nào?
