Béo phì ở trẻ em: Những điều cha mẹ cần biết
Chiều cao, cân nặng và sự phát triển của trẻ luôn là mối quan tâm hàng đầu của các bậc cha mẹ. Một em bé nặng cân có thể sẽ không phát triển thành một đứa trẻ thừa cân, nhưng một đứa trẻ béo phì thường lớn lên thành một người trưởng thành béo phì. Do đó, việc theo dõi và có những biện pháp can thiệp kịp thời là vô cùng quan trọng.
1. Thế nào là béo phì ở trẻ nhỏ?
Chiều cao, cân nặng, sự phát triển của đứa trẻ, đặc biệt là vấn đề trẻ béo phì luôn cần được quan tâm để đứa trẻ được khỏe mạnh.
Cha mẹ có thể theo dõi sự phát triển của con mình qua biểu đồ tăng trưởng. Nhìn vào biểu đồ tăng trưởng, cha mẹ có thể thấy được xu hướng phát triển của con mình so với các đứa trẻ cùng lứa tuổi. Theo biểu đồ phát triển của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), nếu cân nặng theo chiều cao của trẻ lớn hơn bách phân vị thứ 98 thì trẻ được xem là có cân nặng cao so với chiều cao. Điều này có nghĩa là trẻ đang có nguy cơ thừa cân hoặc béo phì.
Cha mẹ nên lưu ý, trong chế độ ăn của trẻ cần một lượng chất béo vừa đủ để có thể phát triển toàn diện. Việc giảm cân bằng cách cắt giảm năng lượng nạp vào cơ thể không được khuyến cáo áp dụng cho trẻ từ 2 tuổi trở xuống, vì giai đoạn này rất quan trọng cho sự phát triển não bộ và thể chất của trẻ.
Tuy nhiên, dư thừa chất béo và năng lượng cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Một ví dụ dễ nhận thấy là nếu trẻ quá nặng cân sẽ chậm biết lẫy, biết bò và biết đi - các quá trình quan trọng trong sự phát triển thể chất và tinh thần ở đứa trẻ. Theo các chuyên gia từ Mayo Clinic, béo phì ở trẻ em có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như tiểu đường loại 2, cholesterol cao, huyết áp cao và các vấn đề về xương khớp.
2. Cách tính béo phì ở trẻ em
Cách tính chỉ số béo phì dựa trên chỉ số BMI (Body Mass Index), được tính từ cân nặng và chiều cao của trẻ.
BMI = Cân nặng (kg) / [Chiều cao (m)]^2
Trong đó: BMI là chỉ số khối cơ thể.
- Nếu BMI < 18.5: Trẻ bị thiếu cân.
- Nếu 18.5 ≤ BMI < 25: Cân nặng của trẻ bình thường.
- Nếu 25 ≤ BMI < 30: Trẻ bị thừa cân.
- Nếu 30 ≤ BMI < 35: Trẻ béo phì cấp độ I.
- Nếu 35 ≤ BMI < 40: Trẻ béo phì cấp độ II.
- Nếu 40 ≤ BMI < 50: Trẻ béo phì cấp độ III.
- Nếu BMI ≥ 50: Siêu béo phì cấp độ IV.
3. Làm thế nào để phòng tránh béo phì ở trẻ nhỏ?
Cha mẹ nào cũng đều quan tâm đến sự phát triển của con mình. Để tránh tình trạng trẻ béo phì, duy trì cân nặng hợp lý ở trẻ, cha mẹ có thể tham khảo những biện pháp sau:
3.1 Theo dõi cân nặng của người mẹ khi mang thai
Trong thời kỳ có thai, nếu người mẹ tăng cân quá nhiều sẽ làm tăng nguy cơ tăng cân nặng của đứa trẻ khi sinh ra. Các nghiên cứu cũng nhận thấy nếu đứa trẻ sinh ra với cân nặng lớn thì nguy cơ trẻ béo phì sau này cũng tăng lên. Theo một nghiên cứu trên tạp chí American Journal of Clinical Nutrition, việc kiểm soát cân nặng của mẹ trong thai kỳ có thể giúp giảm nguy cơ béo phì ở trẻ.
3.2 Nuôi con bằng sữa mẹ
Một số nghiên cứu gợi ý nuôi con bằng sữa mẹ có khả năng làm giảm nguy cơ bị béo phì ở trẻ sau này. Sữa mẹ không chỉ cung cấp dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh mà còn chứa các yếu tố bảo vệ giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính sau này.
3.3 Hạn chế các thức uống có đường
Các loại nước ép hoa quả không phải thành phần cần thiết trong chế độ ăn của một em bé. Khi bé bắt đầu tập ăn các thức ăn đặc, nên để bé tiếp thu dinh dưỡng từ hoa quả tươi và rau tươi. Nước ngọt và các loại đồ uống có đường khác chứa nhiều calo rỗng, không cung cấp dinh dưỡng và góp phần vào tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ.
3.4 Không cho trẻ ăn khi quấy khóc
Cha mẹ không nên hình thành thói quen mặc định mỗi lúc trẻ khóc là trẻ đang đói và cho trẻ uống sữa. Hay bé không chịu ăn nhưng vẫn cố ép ăn bằng được, hãy cho trẻ ăn mỗi lúc trẻ cảm thấy thoải mái nhất. Việc ép trẻ ăn hoặc sử dụng thức ăn như một cách để dỗ dành có thể dẫn đến những thói quen ăn uống không lành mạnh và tăng nguy cơ béo phì.
3.5 Hạn chế sử dụng tivi và thiết bị điện tử
Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (American Academy of Pediatrics) không khuyến khích sử dụng các thiết bị điện tử cho trẻ em dưới 2 tuổi. Nếu trẻ càng xem tivi nhiều thì nguy cơ bị béo phì ở trẻ càng tăng lên. Thời gian xem tivi và sử dụng các thiết bị điện tử khác thường đi kèm với việc ít vận động và tiêu thụ các loại đồ ăn vặt không lành mạnh.
Bài viết tham khảo nguồn: mayoclinic.org