Huyết áp thấp và những biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là nhồi máu cơ tim
Nhiều người cho rằng huyết áp thấp không nguy hiểm và thường không điều trị cho đến khi bệnh diễn biến nặng. Tuy nhiên, huyết áp thấp cũng có thể gây ra những biến chứng, đặc biệt nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về vấn đề này để có cái nhìn đúng đắn và biết cách phòng ngừa.
1. Huyết áp thấp là gì?
Để hiểu rõ về huyết áp thấp, trước tiên chúng ta cần nắm vững khái niệm về huyết áp:
- Huyết áp: Là áp lực của máu tác động lên thành động mạch. Huyết áp được đo bằng đơn vị mmHg và có hai chỉ số chính:
- Huyết áp tâm thu (Systolic Blood Pressure): Là áp lực máu lên thành động mạch khi tim co bóp để đẩy máu đi nuôi cơ thể. Đây là chỉ số cao hơn trong hai chỉ số huyết áp.
- Huyết áp tâm trương (Diastolic Blood Pressure): Là áp lực máu trong động mạch khi tim giãn ra giữa hai nhịp đập. Đây là chỉ số thấp hơn trong hai chỉ số huyết áp.
- Huyết áp lý tưởng: Theo khuyến cáo của các tổ chức y tế, huyết áp lý tưởng là dưới 120/80 mmHg.
- Huyết áp thấp (Hypotension): Được định nghĩa là khi huyết áp tâm thu dưới 90 mmHg hoặc huyết áp tâm trương dưới 60 mmHg. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số người có thể có huyết áp thấp hơn mức này nhưng vẫn hoàn toàn khỏe mạnh và không có triệu chứng gì.
Triệu chứng của huyết áp thấp:
Người có huyết áp thấp có thể gặp phải một số triệu chứng sau:
- Chóng mặt: Cảm giác choáng váng, mất thăng bằng.
- Nhìn mờ: Thị lực giảm sút, nhìn không rõ.
- Buồn nôn: Cảm giác khó chịu ở bụng, muốn nôn.
- Mệt mỏi: Cảm thấy kiệt sức, thiếu năng lượng.
- Ngất xỉu: Trong trường hợp nghiêm trọng, huyết áp thấp có thể gây ngất.
- Khó tập trung: Giảm khả năng tập trung và ghi nhớ.
- Da lạnh, nhợt nhạt: Do lưu lượng máu giảm đến các chi.
Nguy cơ và tác động của huyết áp thấp:
Huyết áp thấp kéo dài có thể gây ra những vấn đề sau:
- Thiếu máu đến các cơ quan: Huyết áp thấp khiến cho các cơ quan trong cơ thể không nhận đủ lượng máu và oxy cần thiết để hoạt động bình thường.
- Suy giảm trí nhớ: Nếu não bị thiếu máu nuôi dưỡng trong thời gian dài, các tế bào thần kinh sẽ không được cung cấp đủ dưỡng chất, dẫn đến giảm chức năng hệ thần kinh và suy giảm trí nhớ.
- Nhồi máu cơ tim: Huyết áp thấp có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và gây tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến nhồi máu cơ tim. (Theo https://www.ahajournals.org)
Đối tượng dễ mắc huyết áp thấp:
Một số đối tượng có nguy cơ mắc huyết áp thấp cao hơn những người khác:
- Phụ nữ có thai: Do sự thay đổi гормон trong thai kỳ có thể gây hạ huyết áp.
- Người mắc bệnh nội tiết: Các bệnh như đái tháo đường, bệnh tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến huyết áp.
- Người sử dụng một số loại thuốc: Thuốc điều trị huyết áp cao, thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị bệnh Parkinson, thuốc lợi tiểu có thể gây hạ huyết áp.
- Người bị rối loạn nhịp tim: Một số rối loạn nhịp tim có thể làm giảm huyết áp.
- Người bị mất nước: Tình trạng mất nước do tiêu chảy, nôn mửa, hoặc hoạt động thể chất quá sức có thể gây hạ huyết áp.
- Người bị kiệt sức do nóng hoặc đột quỵ do nắng nóng: Tình trạng này có thể gây hạ huyết áp đột ngột.
2. Biến chứng của huyết áp thấp
Nhiều người vẫn thường lầm tưởng rằng huyết áp thấp không nguy hiểm. Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm của huyết áp thấp có thể tương đương với huyết áp cao nếu không được kiểm soát và điều trị đúng cách. Huyết áp thấp có thể gây ra một số hậu quả nghiêm trọng sau:
- Nhồi máu cơ tim: Huyết áp thấp làm giảm lưu lượng máu đến tim, gây thiếu máu cơ tim và có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim.
- Tai biến mạch máu não (Đột quỵ): Huyết áp thấp có thể làm giảm lượng máu lên não, gây thiếu máu não và dẫn đến tai biến mạch máu não.
- Đau thắt ngực: Huyết áp thấp có thể làm giảm lượng máu đến tim, gây ra cơn đau thắt ngực.
- Sốc: Trong trường hợp nặng, tụt huyết áp quá thấp có thể gây sốc, một tình trạng đe dọa tính mạng do các cơ quan không nhận đủ máu và oxy.
3. Vì sao huyết áp thấp gây nhồi máu cơ tim?
Huyết áp thấp là một dấu hiệu cho thấy tim không bơm đủ máu đến các cơ quan trong cơ thể. Khi huyết áp thấp, lưu lượng máu đến tim cũng giảm, gây thiếu máu cơ tim. Các mạch máu ở càng xa tim trái, càng nhỏ thì càng dễ bị thiếu oxy. Theo một thống kê, tỷ lệ người bị nhồi máu cơ tim ở nữ giới gần như ngang bằng với nam giới, và trong một nửa số bệnh nhân nhồi máu cơ tim, nguyên nhân là do huyết áp thấp.
Nhồi máu cơ tim làm giảm khả năng co bóp của cơ tim, khiến tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Điều này tạo thành một vòng luẩn quẩn, làm cho huyết áp càng thấp hơn và tăng nguy cơ tái phát nhồi máu cơ tim.
Nguy hiểm hơn nữa là trong nhiều trường hợp, việc điều trị huyết áp thấp khó khăn hơn so với điều trị huyết áp cao. Việc điều trị huyết áp thấp cần phải duy trì uống thuốc lâu dài và kết hợp với các biện pháp thay đổi lối sống để cải thiện tình trạng bệnh.
4. Phòng ngừa huyết áp thấp
Để phòng ngừa huyết áp thấp và giảm nguy cơ biến chứng, người bệnh cần thực hiện những biện pháp sau:
- Chế độ ăn uống hợp lý:
- Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày (5-6 bữa) thay vì ăn 3 bữa lớn.
- Bổ sung các loại thực phẩm giàu chất đạm như tôm, cua, cá, thịt, trứng.
- Uống đủ nước (2-3 lít mỗi ngày), đặc biệt là trong thời tiết nóng bức hoặc khi vận động nhiều.
- Ăn mặn hơn một chút so với bình thường (tăng lượng muối ăn vào).
- Hạn chế sử dụng đồ uống có cồn: Rượu bia và các đồ uống có cồn có thể làm hạ huyết áp.
- Không thức khuya: Ngủ đủ giấc (7-8 tiếng mỗi đêm) để cơ thể phục hồi.
- Giữ ấm cơ thể: Tránh để cơ thể bị lạnh, đặc biệt là vào mùa đông.
- Tránh thay đổi tư thế đột ngột: Khi đứng dậy từ tư thế nằm hoặc ngồi, nên thực hiện từ từ để tránh bị chóng mặt do tụt huyết áp.
- Vận động nhẹ nhàng, vừa phải: Tập thể dục thường xuyên giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và cải thiện lưu thông máu.
- Sử dụng vớ y khoa: Mang vớ y khoa có thể giúp cải thiện lưu thông máu ở chân và ngăn ngừa tụt huyết áp.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu bạn có các triệu chứng của huyết áp thấp, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Kết luận:
Huyết áp thấp không phải là một tình trạng vô hại như nhiều người vẫn nghĩ. Nó có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là nhồi máu cơ tim. Do đó, người có huyết áp thấp cần theo dõi huyết áp thường xuyên, thực hiện các biện pháp phòng ngừa và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ. Khi thấy có dấu hiệu bất thường, cần đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra và được can thiệp kịp thời.