Ngất là gì?
Ngất là tình trạng mất ý thức , khởi phát đột ngột , diễn ra trong thời kì rất ngắn và bình phục một cách tự nhiên .
Trong lúc đó , người bệnh hoàn toàn không nhận thức được mọi thứ xung quanh , mất khả năng kiểm soát tư thế và không đáp ứng lại với các kích thích .
Triệu chứng của ngất
Ngất là hệ quả của sự giảm lưu lượng máu não .
Ngất xảy ra đột ngột , không báo trước , lúc người bệnh đang làm việc , đi lại , tập thể dục , gắng sức hay cả khi đứng yên , đi tiểu/đại tiện , ho , hắt hơi , cười , nhìn thấy cảnh đáng sợ , đi đến nơi đông người , nóng bức . . .
Một số trường hợp khác , người bệnh có thể khai báo cảm giác tim đập nhanh , hồi hộp , chóng mặt , choáng váng , đứng không vững . . . ngay trước khi xảy ra ngất .
Khi phát hiện , người bệnh thường trong tư thế té ngã , chấn thương đầu , tay chân . Màu sắc da tái nhợt , bắt mạch rất nhanh hay chậm , không đều , khá thở yếu hay ngưng thở . Lay gọi , kích thích đau , bệnh nhân không giận dữ gì .
Thông thường bất tỉnh chỉ kéo dài vài giây đến vài phút , sau đó người bệnh thức giấc táo lại hoàn toàn , không có bất thường gì . Nếu kéo dài hơn hay bệnh nhân vẫn trong trạng thái u ám , lú lẫn , yếu liệt sau cơn xỉu thì nên nghĩ nguyên nhân khác .
Nguyên nhân của ngất
Có tất cả nguyên nhân gây ra ngất . Lời khai càng chi tiết của bệnh nhân hay người chứng kiến về hoàn cảnh , tư thế xảy ra xỉu sẽ càng giúp cho bác sĩ xác định nguyên nhân nào .
Ngất có 3 nhóm nguyên nhân chính :
Ngất do phản xạ thần kinh - tim là chiếc chết giấc phổ biến , xảy ra trên những người bình thường , trẻ tuổi . Loại này thường hay tái phát khi bệnh nhân vào một hoàn cảnh khăng khăng như môi trường nóng hoặc đông người , uống rượu nhiều , ho , hắt hơi , cười lớn , rặn đi vệ sinh , có cảm xúc mạnh như sợ hãi , đau đớn . . .
Ngất do hạ huyết áp tư thế đứng xảy ra khi bị hao hụt thể tích tuần hoàn trong cơ thể như nôn ói , tiêu chảy , đổ mồ hôi . . . mà lượng nước uống vào không đủ . Người bệnh nâng cao huyết áp vẫn có thể ngất nếu như dùng thuốc quá liều , nhất là các nhóm lợi tiểu , dãn mạch .
Ngất do bệnh lý tim mạch tiềm ẩn là mẫu nghiêm trọng nhất . Trong đó , loàn nhịp là nguyên nhân chính yếu . Loạn nhịp có thể do bệnh tim có sẵn hay tự phát , giả dụ không phát hiện sớm và phòng đề phòng thì dễ ngưng tim , tử vong . Ngoài ra , các tổn thương cấu trúc khác ở tim cũng gây chết giả như nhồi máu/thiếu máu cơ tim , hẹp/hở van động mạch chủ , u nhầy tim , thuyên tắc phổi , bóc tách động mạch chủ , . . .
Cách điều trị ngất
Điều trị chết giấc không phải là điều trị trạng thái ngất , vì ngất xỉu xảy ra và tự hồi phục rất nhanh . Chủ yếu là tìm kiếm và tích cực điều trị đúng nguyên nhân gây ra ngất .
Đối sở hữu bất thức giấc nhân sự do phản xạ , người bệnh cần biết cách nhận mặt sớm các tình huống dễ gây ngất , các triệu chứng cảnh báo để nhanh chóng tìm tư thế an toàn , như ngồi xuống , nằm xuống , tránh để té ngã .
Đối với bất tỉnh do hạ huyết áp tư thế đứng , nên uống thêm nước , bù đắp lượng dịch mất do tiêu chảy , nôn ói , sau chuyển di phổ thông hay thời tiết nắng nóng . Bệnh nhân nâng cao huyết áp cần theo dõi huyết áp thường xuyên và tái khám để bác sĩ điều chỉnh thuốc cho phù hợp . Nếu phải đi , đứng kéo dài , nên sở hữu vớ áp lực hay mặc áo bó thân mình .
Người bị xỉu do bệnh lý tim mạch cần được tích cực điều trị . Khi uống thuốc chống loạn nhịp , người bệnh phải tuân thủ thuốc và tái khám định kì . Nếu do bệnh tim thiếu máu cục bộ , phải kiểm soát các yếu tố nguy cơ như ngưng thuốc lá , hạ lipid máu , ổn định đường huyết . . . Nếu có bệnh lý cấu trúc của van tim , phình dãn , bóc tách động mạch , . . . nên sớm can thiệp , giải phẫu triệt để .
Cách phòng ngừa ngất
Phòng dự phòng bất tỉnh đặc biệt có ý nghĩa nếu như xỉu tái đi tái lại phổ biến lần . Cách phải chăng nhất luôn là phòng tránh môi trường dễ gây ra ngất . Giữ cảm xúc ổn định , không lo lắng , găng hay buồn vui quá mức . Tránh tiến thoái nơi đông người , chen lấn , nóng nực . . .
Tập thói quen uống đủ nước , ít nhất 2 lit mỗi ngày . Nếu lao động , hoạt động thể lực nặng hay ở ngoài trời , uống nước phổ thông hơn và nên thêm một ít muối ăn vào nước uống nhằm đảm bảo cân bằng điện giải . Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên vừa giúp cơ thể nâng cao sức dẻo dai , vừa giúp phòng tránh các bệnh tim mạch , ổn định đường huyết , mỡ máu .
Ở những bệnh nhân được phát hiện có rối loàn nhịp tim nghiêm trọng và đã từng bị ngất , nên tham khảo ý kiến chuyên môn về chỉ định đặt máy phá rung cấy dưới da , giảm thiểu nguy cơ đột tử .
