Bệnh Gout là gì?

Bệnh Gout (hay còn gọi là Gút, trong tiếng Pháp là Goutte có nghĩa là giọt nước) nó còn có tên gọi khác là bệnh thống phong.

Đây là bệnh viêm khớp gây ra các cơn đau và sưng khớp, đặc biệt thường gặp ở các ngón chân cái. Gout hình thành do rối loạn chuyển hóa purin liên quan đến sự gia tăng của axit uric hay đào thải axit uric dẫn đến ứ đọng các tinh thể muối urat tại các khớp gây viêm.

Bệnh gout được chia làm 4 quá trình chính:

- Giai đoạn 1: Sự tăng axit uric trong cơ thể nhưng trên cơ thể chưa thấy xuất hiện triệu chứng.

- Giai đoạn 2: Viêm khớp xảy ra, có một khớp bị sưng đau thường là khớp ở ngón chân cái, cách vài ngày sẽ xuất hiện cơn đau. Xảy ra trong khoảng hai năm.

- Giai đoạn 3: Còn gọi là thời kỳ đau khoảng cách, không có triệu chứng, xuất hiện giữa hai đợt đau.

- Giai đoạn 4: Nếu gout không được chữa trị từ 10 năm, gout sẽ chuyển sang công đoạn mãn tính. Gout sẽ tấn công vào các khớp làm cho người bệnh có khả năng bị tàn phế.

Triệu chứng của bệnh Gout

Các triệu chứng của bệnh gout tùy theo từng quá trình sẽ có các biểu đạt khác nhau, được chia làm 2 cái là gout cấp tính và gout mãn tính.

- Giai đoạn gout cấp tính: Thường không có triệu chứng rõ ràng, chỉ có nồng độ axit uric trong máu tăng cao. Tuy nhiên có đến gần 40% số trường hợp axit uric trong máu lúc xét nghiệm cho kết quả bình thường trong cơn Gout cấp.

Cơn đau sẽ xuất hiện tự phát hoặc phổ thông trường hợp xảy ra sau khi có 1 tác động vật lý nào đó, sau khi ăn quá phổ biến chất đạm chứa phổ quát purin như tạng động vật (lòng lợn, tiết canh, gan, thận, óc, dạ dày, lưỡi…), các chiếc giết thịt có màu đỏ (thịt chó, dê, bê…) hoặc sau những bữa tiệc tùng, ăn nhậu. Cũng có thể xuất hiện sau 1 đợt điều trị kéo dài một số chiếc thuốc lợi tiểu, aspirin, thuốc chống Lao…

Khi bệnh gout phát tác, triệu chứng đầu tiên xuất hiện là các ngón cái sưng đỏ, gây đau nhức. Sau đó cơn đau sẽ quy tụ ở các khớp, bao gồm mắt cá nhân, bàn chân, đầu gối, cổ tay, khuỷu tay và các khớp nhỏ của bàn tay, cũng có thể xuất hiện ở các khớp nhỏ trên khắp cơ thể. Kèm theo triệu chứng viêm, đau, sưng đỏ, bỏng rát. Cơn Gout cấp thường giảm sau vài ngày thường là 2-7 ngày rồi tự khỏi, đôi khi có thể kéo dài vài tuần.

- Giai đoạn gout mãn tính: Sau 10-20 năm mang các đợt gout cấp không được chữa trị, bệnh sẽ tiến triển thành gout mạn tính, xuất hiện các u, cục nhỏ gọi là hạt tô phi (tiếng Anh gọi là topus) do sự tích tụ của các tinh thể muối urat kết tủa trong mô liên kết ở rộng rãi nơi như: vành tai, cạnh các khớp bị tổn thương… bệnh gout mạn tính còn gây ra các biến chứng nguy hiểm làm hẹp khe khớp, tiêu xương, sỏi thận, suy thận mạn tính. Từ đây nó có thể làm cho người bệnh bị tàn phế suốt đời và nặng hơn là có thể tử vong.

- Các tín hiệu đi kèm: bên cạnh các triệu chứng viêm, sưng đỏ thì các khớp còn có tín hiệu co cứng hoặc khó co duỗi. Nếu diễn ra lâu các khớp sẽ bị dị dạng và mất hẳn tính co giãn, không cử động được, lâu ngày có thể dẫn đến bị tàn phế, nặng hơn là các tổn thương thận gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Nguyên nhân mắc bệnh Gout

Có hầu hết nguyên nhân gây ra bệnh gout trong đó nguyên nhân cốt yếu gây ra bệnh là do:

- Sự tăng axit uric trong cơ thể.

- Thận không thể bài tiết được axit uric trong cơ thể.

- Do ăn phải quá phổ thông thực phẩm giàu purin như gan, các mẫu đậu, cá cơm… (axit uric được sinh ra trong quá trình phân hủy purin của cơ thể).

Ngoài ra, các người được liệt kê dưới đây có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so sở hữu người bình thường khác do tiềm ẩn yếu tố nguy cơ gây bệnh:

- Đàn ông có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn phụ nữ. Điều này có thể là do nam giới có lối sống, chế độ ăn phổ quát chất đạm, giàu purin, rượu, bia, thuốc lá…

- Độ tuổi từ 30-50 (nam giới), và phụ nữ sau mãn kinh.

- Sự di truyền cũng có thể là nguyên nhân gây ra gout lúc trong gia đình có thành viên mắc bệnh.

- Người bị béo phì hay thừa cân.

- Người dùng quá đa dạng chất kích thích như bia, rượu.

- Người thường xuyên đưa vào cơ thể các thực phẩm giàu đạm, .

- Người mắc bệnh liên quan đến enzym phân hủy purin.

- Người tiếp xúc nhiều trong môi trường phơi nhiễm mang chì.

- Người có phẫu thuật cấy ghép các bộ phận.

- Người có tiền sử dùng các cái thuốc lợi tiểu, aspirin, cyclosporin hoặc lecodopa, vitamin niacin (PP hay B3).

Điều trị bệnh Gout

- Sử dụng thuốc Đông y: Bên cạnh việc tiêu dùng thuốc tây, phổ biến người cũng tin tưởng vào các bài thuốc đông y. Ngoài tác dụng điều trị bệnh gout thuốc còn có thể giúp người bệnh nâng cao thể trạng, phòng chống bệnh tật và chiếc bỏ các tác dụng phụ không mong muốn khi tiêu dùng thuốc tây.

- Sử dụng thuốc Nam: Một số bài thuốc dân gian cũng giúp chữa trị bệnh gout sở hữu ưu điểm lành tính không gây tác dụng phụ, giá thành rẻ phù hợp cho mọi đối tượng. Tuy nhiên chưa biết được chính xác tác dụng của các cái thảo dược này, cần phổ thông thời gian để điều trị. Vì thế người dùng phải kiên trì để đạt được kết quả như mong muốn. Một số chiếc thảo dược dùng điều trị bệnh gout sử dụng trong các bài thuốc Nam là đậu xanh, tía tô, lá và nụ vối tươi.

- Sử dụng thuốc Tây y: Sau khi được chuẩn đoán mắc bệnh gout, các bác sĩ chính yếu sẽ điều trị viêm khớp do gout gây ra. Vì vậy thường tiêu dùng các dòng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), colchicin, các thuốc nhóm corticoid (nhóm này thường ít được dùng do tác dụng phụ, tuy nhiên vẫn sử dụng cho các trường hợp NSAID hoặc colchicin không đáp ứng). Các loại thuốc này phải được sử dụng càng sớm càng tốt.

Phòng đề phòng bệnh Gout

Các dấu hiệu báo trước đợt gout cấp có thể xảy ra như đau đầu, mệt mỏi, rối loàn tiêu hóa, tiểu gắt, khó cử động chi dưới, đau bụng, ợ nóng… Đây là thời khắc phải chăng nhất để điều trị phòng ngừa, không cho cơn Gout cấp khởi phát (người bệnh cần có có sự giải đáp của bác sĩ để có thể điều trị phòng phòng ngừa kịp thời)

Các thuốc được dùng để dự phòng cơn Gout cấp thường là colchicin, allopurinol, thiopurinol, benemid, uricozym.

Dự phòng các cơn gout cấp cũng là ngăn đề phòng sự hình thành của gout mãn tính.

Cần phải có một chế độ ăn uống sinh hoạt tốt, phù hợp để ngăn phòng ngừa bệnh như:

- Những người thừa cân béo phì phải thực hiện chế độ ăn uống phù hợp để giảm mỡ cũng như năng lượng trong cơ thể, giảm lượng đạm trong bữa ăn và hạn chế ăn các dòng thực phẩm giàu purin, các loại giết thịt có màu đỏ và hải sản.

- Cần kiêng rượu bia và các chất kích thích như cà phê, thuốc lá...

- Uống đủ nước mỗi ngày (nước lọc, nước ép hoa quả, sữa) đặc biệt sử dụng các cái nước khoáng có kiềm để tăng cường bài tiết axit uric qua nước tiểu.

- Ăn phổ thông rau củ quả như xà lách, cà rốt, khoai tây, dưa gang, dưa chuột, cà chua, trứng, sữa và các chế phẩm phomat trắng không lên men…

- Tập thể dục, thể thao để nâng cao sức khỏe cũng như sinh hoạt điều độ, thư giãn, làm những việc nhẹ nhàng, tránh cần lao quá sức hay gặp chấn thương, giảm căng thẳng, mỏi mệt về tinh thần.

- Trừ những trường hợp cần thiết, tránh dùng những thuốc có thể làm tăng axit uric đã nêu ở phần trên.

(Hình ảnh tổng hợp từ foodwwellness, benhgut.com.vn, google,...)

Bác sĩ Nội Trú Nguyễn Trúc Dung Bệnh viện Đại học Y Dược